Odpowiedź ministra kultury i dziedzictwa narodowego - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -

na interpelację nr 24955

w sprawie pomnika poświęconego sowieckiemu generałowi Iwanowi Daniłowiczowi Czerniachowskiemu w Pieniężnie

   Szanowna Pani Marszałek! Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów w odpowiedzi na interpelację posła Jerzego Szmita przesłaną w piśmie, sygn. SPS-023-24955/14, w sprawie pomnika poświęconego sowieckiemu generałowi Iwanowi Daniłowiczowi Czerniachowskiemu w Pieniężnie uprzejmie informuję, że wszystkie działania podjęte dotychczas przez właściwe w sprawie organy rządowe wynikały z przesłanek i ocen historycznych zbieżnych ze stanowiskiem posła. Jednocześnie informuję, że właściwym merytorycznie w tego rodzaju kwestiach organem podległym ministrowi kultury i dziedzictwa narodowego jest Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Wyłączne prawo do podejmowania uchwał w sprawach pomników będących przedmiotem interpelacji art. 18 ust. 2 pkt 13 Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym przyznaje natomiast radzie właściwej terytorialnie gminy. Oznacza to, że władze gminy nie są związane opinią innych organów państwowych i samorządowych w tym zakresie. Jedynym ograniczeniem są zapisy Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o grobach i miejscach pamięci ofiar wojen z 22 lutego 1994 r., którymi objęty jest m.in. pomnik generała Czerniachowskiego.

   Sekretarz Rady OPWiM już w latach 2008-2009 ustnie i na piśmie deklarował, że w przypadku podjęcia przez Radę Miasta Pieniężna uchwały o likwidacji lub przeniesieniu pomnika generała Czerniachowskiego opatrzonej uzasadnieniem Rada OPWiM nie będzie zgłaszała sprzeciwu. Stosownie do tego po otrzymaniu oficjalnej uchwały nr XXXV/235/14 z dnia 30 stycznia 2014 r. w sprawie wyrażenia woli rozebrania pomnika poświęconego generałowi Iwanowi Daniłowiczowi Czerniachowskiemu sekretarz Rady OPWiM zwrócił się do ambasadora Federacji Rosyjskiej Aleksandra Aleksiejewa pismem z 28 lutego 2014 r. wzywającym zgodnie z formalnymi wymogami przywołanej wyżej umowy do zajęcia stanowiska. Sekretarz ROPWiM zawarł w piśmie do ambasadora m.in. wyraźne stwierdzenie, że postać generała odmiennie oceniania jest w Rosji i w Polsce i że w Polsce oceniany jest on negatywnie ze względu na swoją działalność skierowaną przeciwko żołnierzom Okręgu Wielńskiego Armii Krajowej będącej siłami zbrojnymi legalnego rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie. Jako najlepsze rozwiązanie sekretarz ROPWiM wskazał przeniesienie pomnika na teren Federacji Rosyjskiej.

   Pragnę poinformować, że Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego popiera stanowisko Rady OPWiM i Rady Miasta Pieniężna w tym zakresie.

   Mam nadzieję, że powyższe wyjaśnienia usatysfakcjonują pana posła.

   Z wyrazami szacunku

   Minister

   Bogdan Zdrojewski

   Warszawa, dnia 25 marca 2014 r.