Konferencja dotycząca ochrony języków zagrożonych

wtorek, 12 listopada 2013 14:20
Zdjęcie nr 3, fot. Krzysztof Białoskórski

5 listopada 2013 roku w Sejmie odbyła się konferencja pt. Europejskie i regionalne instrumenty ochrony języków zagrożonych, zorganizowana przez Komisję Mniejszości Narodowych i Etnicznych oraz Biuro Analiz Sejmowych. Honorowy patronat nad wydarzeniem objęła Marszałek Sejmu Ewa Kopacz.


- Na co dzień nie dostrzegamy znaczenia naszego języka. Jednak gdy kurczy się wspólnota ludzi myślących i mówiących w tym samym języku mamy wrażenie, że nasz świat staje się obcy. A gdy język staje się martwy umiera także zbudowana na nim kultura – napisał w liście do uczestników konferencji przewodniczący Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych Miron Sycz. -To bolesne doświadczenie przeżywa na świecie coraz więcej osób. Wspieranie języków mniejszościowych i regionalnych uznajemy więc za jedno z najważniejszych zadań Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych Sejmu RP – podkreślił przewodniczący Sycz. List odczytała prowadząca konferencję zastępca przewodniczącego Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych Danuta Pietraszewska.


W konferencji uczestniczyli m.in. prof. dr hab. Cezary Obracht-Prondzyński, prof. dr hab. Halina Karaś, prof. dr hab. Bogusław Wyderka, dr hab. Olena Duć-Fajfer, dr hab. Krystyna Kłosińska, dr hab. Roman Szul, dr hab. Jolanta Tambor, dr Tomasz Wicherkiewicz, dr Lech Nijakowski, dr Agata Kondrat, Mariola Abkowicz oraz Tymoteusz Król. W debacie wziął też udział kardynał Kazimierz Nycz, Arcybiskup Metropolita Warszawski.


Podczas konferencji specjaliści w dziedzinie językowej i mniejszościowej zastanawiali się nad obecnymi przepisami oraz propozycji rozwiązań legislacyjnych, które mogą skutecznie przyczynić się do zahamowania procesu szybkiego i nieuchronnego wymierania języków stanowiących kulturowe dziedzictwo naszego kraju. Podkreślono, że uznane na mocy ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym społeczności mogą liczyć na wsparcie swoich działań służących zachowaniu języków. Istnieje jednak potrzeba zastanowienia się nad objęciem niektórych odmian języków instytucjonalną pomocą w działaniach rewitalizacyjnych poprzez takie rozwiązania jak m.in. ponowna ratyfikacja Europejskiej Karty Języków Regionalnych lub Mniejszościowych czy nowelizacja ustawy o języku polskim.


W czasie konferencji zwrócono uwagę, że z krajobrazu językowego Polski zniknęły już takie języki i odmiany jak tatarski, armeno-kipczacki, słowiński, dialekty dolnoniemieckie, czeski Kotliny Kłodzkiej i nieistniejącego już Kucowa. Zagrożone rychłym wyginięciem są: jidysz, karaimski, resztki dialektów niemieckich (np. Śląska, Pomorza, Warmii i Mazur). W zapomnienie idą gwary i dialekty języka polskiego, gwary kaszubskie, poleskie i białoruskie, ukraińskie, podlaskie i łemkowskie, czeski z Zelowa, słowacczyzna Spisza i Orawy, dzukijska i suwalska gwara litewska, rosyjskie gwary ze staroobrzędowych wiosek Mazur i Sulwalszczyzny. Za mniej zagrożone uznano jedynie standardowe odmiany języków: litewskiego, niemieckiego i ukraińskiego, ponieważ w ramach szkolnictwa mniejszościowego prowadzone jest nauczanie tych języków.


Uczestnicy konferencji rozważali także możliwość podjęcia działań ochronnych wobec języków nieuznanych i nieobjętych polską polityką językową, zwłaszcza archaicznego germańskiego etnolektu Wilamowic, śląskiego kompleksu językowego, czy odmian gwarowych polszczyzny.


Podczas konferencji odbył się pokaz Zespołu Pieśni i Tańca Wilamowice.