Odpowiedź na interpelację nr 5090

w sprawie implementacji przepisów Konwencji wiedeńskiej o ruchu drogowym

Odpowiadający: podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa Jerzy Szmit

Warszawa, 23-08-2016

Szanowny Panie Marszałku,

w odpowiedzi na interpelację poseł Anny Sobeckiej nr 5090 z dnia 27 lipca 2016 r. w sprawie implementacji przepisów Konwencji Wiedeńskiej o ruchu drogowym, przedstawiam następującą informację.

Nawiązując do pytania pierwszego, na wstępie uprzejmie wskazuję, że art. 140c ust. 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137, z późn. zm.) zobowiązuje ministra właściwego do spraw transportu, jako przewodniczącego Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (KR BRD) do składania Radzie Ministrów corocznie, do końca marca, sprawozdania dotyczącego stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działań realizowanych w tym zakresie w roku poprzedzającym. Treść corocznych sprawozdań składanych Radzie Ministrów uwzględnia m.in. analizę stanu bezpieczeństwa ruchu na polskich drogach oraz działania poszczególnych członków KR BRD, realizowane na rzecz poprawy stanu tego bezpieczeństwa, z uwzględnieniem działań podejmowanych na rzecz pieszych i rowerzystów. W wielu przypadkach stanowią one podstawę do podejmowania stosownych działań legislacyjnych. Podejmowane inicjatywy zaowocowały dotychczas m.in. wprowadzeniem szeregu nowych zapisów w ustawie – Prawo o ruchu drogowym, w tym definiujących infrastrukturę dla ruchu rowerowego (droga dla rowerów, pas ruchu dla rowerów, śluza rowerowa) oraz regulujących zasady ruchu rowerowego, a w konsekwencji także stosownych przepisów wykonawczych do tej ustawy. Warto przy tym nadmienić, że sprawozdanie pt. „Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działania realizowane w tym zakresie w 2015 r.” po raz pierwszy zawiera rekomendacje na przyszłość, dotyczące m.in. reformy systemu zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego, w tym formuły funkcjonowania i zakresu kompetencji KR BRD, analizy możliwości i ewentualnego utworzenia niezależnej komisji ds. badań wypadków drogowych oraz budowy nowoczesnej i bezpiecznej infrastruktury drogowej, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb niechronionych uczestników ruchu drogowego, a także zwiększenia nacisku na problematykę osób starszych w ruchu drogowym.

W odniesieniu do ruchu pieszych podjęta została m.in. próba usankcjonowania bezwzględnego pierwszeństwa pieszych zbliżających się do przejścia, względem nadjeżdżających pojazdów, która nie doprowadziła jednak do prawnego zalegalizowania zgłoszonych propozycji. Dla poprawy widoczności pieszych, poruszających się po zmierzchu po drogach poza obszarem zabudowanym wprowadzony został obowiązek posiadania przez nich elementów odblaskowych.

Obecnie jedynym narzędziem ułatwiającym podejmowania działań o charakterze inżynieryjnym na rzecz poprawy bezpieczeństwa pieszych jest podręcznik pt. „Ochrona pieszych. Podręcznik dla organizatorów ruchu pieszego”, stanowiący zbiór wytycznych i przykładów dla bezpiecznego kształtowania infrastruktury przeznaczonej dla tych uczestników ruchu. Wszyscy zainteresowani tą problematyką mogą aktualnie pobrać to opracowanie ze strony internetowej KR BRD oraz wdrażać poszczególne rozwiązania w nim zawarte, ale wyłącznie w granicach obowiązującego w Polsce prawa. Ponadto w ostatnim czasie ogłoszony został przetarg na przeprowadzenie badań skuteczności wybranych urządzeń bezpieczeństwa pieszych oraz opracowanie wytycznych wyznaczania przejść dla pieszych. Procedura zmierzająca do udzielenia zamówienia publicznego dla tego zadania jest obecnie w toku.

Jednocześnie informuję, że w Programie Realizacyjnym na lata 2015-2016, stanowiącym zbiór zadań służących realizacji priorytetów i kierunków określonych w Narodowym Programie Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 2013-2020, zawarte zostało zadanie związane z opracowaniem „Wytycznych organizacji bezpiecznego ruchu rowerowego” (dotychczas niezrealizowane). W tym zakresie obecnie resort rozpoczął prace mające na celu realizację powyższego zadania. Został już przeprowadzony dialog techniczny z udziałem podmiotów zainteresowanych jego realizacją, a w konsekwencji wszczęta zostanie procedura zmierzająca do udzielenia zamówienia publicznego. Planowany termin ogłoszenia przetargu obejmuje wrzesień br. Powyższe działania zostały podjęte w resorcie także w wyniku analizy stanu bezpieczeństwa niechronionych uczestników ruchu, korzystających z polskich dróg.

Odnosząc się do pytania drugiego, należy zwrócić uwagę, że Konwencja o ruchu drogowym, sporządzona w Wiedniu dnia 8 listopada 1968 r., została ratyfikowana przez Polskę i ogłoszona w Dzienniku Ustaw z 1988 r. Nr 5 poz. 40. Przy publikacji zostały zamieszczone w polskiej oraz w angielskiej (oryginalnej) wersji językowej. Od tego momentu do przedmiotowego dokumentu wprowadzone zostały liczne zmiany, w istotny sposób zmieniające treść wielu przepisów. Zmiany te obejmują m.in. poprawki, które weszły w życie w roku 1993 oraz 2006. Prace nad przedmiotowymi poprawkami prowadzone były podczas spotkań Grupy Roboczej ds. bezpieczeństwa ruchu drogowego (WP.1) działającej w ramach Komitetu ds. Transportu Lądowego (ITC) Europejskiej Komisji Gospodarczej (ECE) Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Wobec faktu, iż została spełniona procedura dotycząca wprowadzania poprawek, przewidziana w przedmiotowych aktach prawnych (m.in. art. 49 Konwencji o ruchu drogowym oraz art. 41 Konwencji o znakach i sygnałach drogowych), a Polska – podczas prac nad ich wprowadzeniem – nie zgłosiła zastrzeżeń, treść przedmiotowych poprawek jest wiążąca dla strony polskiej i obowiązująca w polskim systemie prawnym. Pomimo to, od daty pierwotnego ogłoszenia tych dokumentów w 1988 r., wprowadzane do nich na przestrzeni lat poprawki nie były – przez tak długi okres (po roku 1993) – publikowane w Dzienniku Ustaw.

Resort Infrastruktury w 2009 r. podjął prace zmierzające do opublikowania w Dzienniku Ustaw Konwencji o ruchu drogowym w jej aktualnym brzmieniu, jednak ze względu na brak środków finansowych niezbędnych do dokonania tłumaczenia Konwencji w wersji zawierającej wszystkie wprowadzone zmiany, prace te zostały wstrzymane.

W późniejszym okresie – z uwagi na liczne zadania z zakresu legislacji, realizowane przez Ministerstwo – nie było możliwości ponownego podjęcia prac związanych z publikacją aktualnej treści Konwencji.

Jednocześnie należy wskazać, że zmiany w Konwencji o ruchu drogowym dotyczące ruchu pieszych i rowerów, zostały uwzględnione w przepisach ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137, z późn. zm.) oraz w przepisach wykonawczych do tej ustawy, z zakresu znaków i sygnałów drogowych.

Należy zwrócić uwagę, że niektóre z przepisów Konwencji o ruchu drogowym mają charakter fakultatywny, dając stronom tej umowy swobodę zarówno w odniesieniu do decyzji o wprowadzeniu danego rozwiązania do krajowego porządku prawnego, jak też do czasu ewentualnego implementowania tego rozwiązania. Jako przykład można wskazać przepis art. 27 ust. 1 Konwencji (nie był zmieniany), z którego Polska skorzystała w ustawie z dnia 1 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o kierujących pojazdami (Dz. U. Nr 92, poz. 530).

Z wyrazami szacunku,

Jerzy Szmit

Podsekretarz Stanu