Odpowiedź na interpelację nr 33457

w sprawie średniej wieku kadry nauczycielskiej w polskich szkołach

Odpowiadający: podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Maciej Kopeć

Warszawa, 23-09-2019

Szanowna Pani Marszałek,

składam na Pani ręce odpowiedź na interpelację Państwa Posłów na Sejm RP: Artura Gierady i Kamili Gasiuk-Pihowicz w sprawie średniej wieku kadry nauczycielskiej w polskich szkołach.

Szanowni Państwo Posłowie,

zakres danych o nauczycielach gromadzonych w systemie informacji oświatowej (SIO) regulują przepisy:

ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1900, z późn. zm.),
rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych dziedzinowych gromadzonych w systemie informacji oświatowej oraz terminów przekazywania niektórych danych do bazy danych systemu informacji oświatowej (Dz. U. z 2019 r., poz. 1663)

Zakres danych identyfikacyjnych nauczyciela – zgodnie z art. 28 ustawy – obejmuje imię, nazwisko i numer PESEL, a w przypadku nauczyciela nieposiadającego numeru PESEL - imię (imiona), nazwisko, płeć, datę urodzenia, serię i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz kraj pochodzenia.

Na podstawie ww. przepisów nie są zbierane w systemie informacji oświatowej dane na temat grup wiekowych pracowników polskich szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Ministerstwo nie opracowuje danych w grupach wiekowych, natomiast przykładowa średnia wieku nauczycieli wynosiła w roku szkolnym:

2017/2018 - 43,9 lat (dla kobiet 43,7 lat, dla mężczyzn 45,2 lat);
2018/2019 - 44,1 lat (dla kobiet 43,9 lat, dla mężczyzn 45,4 lat).

W zakresie programów mających na celu zatrudnienie młodej kadry dydaktycznej w polskich szkołach lub kierowanych do studentów informuję, że Ministerstwo Edukacji Narodowej we współpracy z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego opracowało nowe zasady kształcenia nauczycieli.

Młodzi nauczyciele będą przygotowywani do zawodu w sposób określony przepisami:

– ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018 r., poz. 1668),

– rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz. U. z 2019 r., poz. 1450).

Od 1 października 2019 r. przyszli nauczyciele będą kształceni zgodnie z nowymi standardami. Nowe przepisy odrębnie określają standard kształcenia dla:

1) nauczycieli przedmiotu (zajęć edukacyjnych),

2) nauczycieli edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej,

3) nauczycieli - pedagogów specjalnych.

Dla przyszłych nauczycieli przygotowywanych do wykonywania zawodu, zgodnie z nowymi przepisami, realizacja nowych standardów oznacza, że:

– kształcenie będzie zawsze obejmowało 5-letni cykl (jako jednolite studia magisterskie lub studia I i II stopnia realizowane w tym samym zakresie),

– kształcenie nauczycieli wczesnej edukacji będzie prowadzone wyłącznie w trakcie jednolitych studiów magisterskich,

– kształcenie nauczycieli – pedagogów specjalnych - będzie prowadzone wyłącznie w trakcie jednolitych studiów magisterskich oraz – w przypadku nauczycieli posiadających już kwalifikacje do nauczania przedmiotu lub prowadzenia zajęć edukacyjnych – w trakcie studiów podyplomowych,

– studia podyplomowe nadające kwalifikacje nauczycielskie będą mogły być prowadzone wyłącznie przez uczelnię zapewniającą kadrę kształcącą nauczycieli na studiach I lub II stopnia albo jednolitych studiach magisterskich na kierunku odpowiadającym zakresowi kształcenia na studiach podyplomowych.

Do oceny jakości kształcenia nauczycieli w uczelniach powołany został w Polskiej Komisji Akredytacyjnej odrębny zespół, który będzie zajmował się wyłącznie kwestiami kształcenia nauczycieli.

Ministerstwo Edukacji Narodowej prowadzi prace mające na celu stworzenie systemu szkół ćwiczeń, który ułatwi studentom przygotowywanym do zawodu nauczyciela oraz młodym nauczycielom uzyskanie niezbędnych kompetencji dydaktycznych i wychowawczych oraz doskonalenie tych kompetencji.

Ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020, Działanie 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty (typ operacji 2.10.2.) realizowany jest projekt pt. „Wsparcie tworzenia sieci szkół ćwiczeń”. Celem projektu jest utworzenie 32 szkół ćwiczeń, w których będą opracowywane i wprowadzane nowe rozwiązania dydaktyczne i metodyczne przy współpracy uczelni i placówek doskonalenia nauczycieli. W powstałych szkołach ćwiczeń przyszli nauczyciele będą nabywać doświadczenie, a czynni nauczyciele doskonalić się i wymieniać zdobytą wiedzą i umiejętnościami. W szkołach ćwiczeń tworzona będzie oferta przykładowych rozwiązań dydaktycznych i metodycznych dla nauczycieli oraz szkół i placówek. Będzie to miejsce praktyk i staży dla absolwentów specjalności nauczycielskich.

Od 1 września 2019 r. przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 maja 2019 r. w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli (Dz. U. z 2019 r., poz. 1045) wprowadzono dla publicznych placówek doskonalenia nauczycieli prowadzonych przez samorząd województwa, powiat lub gminę, obowiązek organizowania i prowadzenia doskonalenia zawodowego dla nauczycieli rozpoczynających pracę zawodową oraz dla dyrektorów szkół i placówek, którym po raz pierwszy powierzono stanowisko dyrektora.

Ponadto ustawą z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r., poz. 1287) zostało wprowadzone świadczenie na start dla nauczycieli stażystów. Wprowadzone od 1 września 2019 r. świadczenia na start dla nauczycieli stażystów zatrudnionych w placówkach wychowania przedszkolnego, w szkołach i placówkach oświatowych ma m. in. na celu zachęcenie młodych nauczycieli do wyboru zawodu nauczyciela.

Z wyrazami szacunku

Maciej Kopeć

Podsekretarz Stanu