Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 7582

w sprawie interpretacji rozporządzenia ministra edukacji narodowej z dnia 11 stycznia 2012 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych

   Szanowna Pani Marszałek! Odpowiadając na interpelację pana posła Sławomira Kowalskiego (nr SPS-023-7582/12) w sprawie rozporządzenia ministra edukacji narodowej z dnia 11 stycznia 2012 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

   Wyrażona w art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasada stanowi, iż rozporządzenia wydaje się w celu wykonania ustawy i zamieszcza się w nich wyłącznie przepisy regulujące sprawy przekazane do unormowania w przepisie upoważniającym. Zgodnie z ww. zasadą, a także postanowieniami rozporządzenia prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie ˝Zasad techniki prawodawczej˝ (Dz. U. Nr 100, poz. 908), rozporządzenia ministra edukacji narodowej wydane na podstawie upoważnień zawartych w ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) nie mogą uzupełniać norm ustanowionych w ustawie, mogą je wyłącznie konkretyzować zgodnie z wytycznymi zawartymi w upoważnieniu.

   Mając na względzie wskazane powyżej uwarunkowania prawne, przekazuję następujące odpowiedzi na zadane przez pana posła pytania.

   1. Przepis art. 62a ust. 1 ustawy o systemie oświaty, dodany z dniem 1 września 2012 r. na mocy art. 1 pkt 28 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 205, poz. 1206), stanowi lex specialis w stosunku do art. 62. W myśl tego przepisu organ prowadzący szkoły dla dorosłych, szkoły prowadzące kształcenie zawodowe lub placówki, o których mowa w art. 2 pkt 3a, może je połączyć w zespół, zwany ˝centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego˝. Jak wynika z powyższego, centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego jest zespołem w rozumieniu art. 62 ustawy o systemie oświaty i stosuje się do niego odpowiednio regulacje zawarte w tym przepisie w zakresie nieuregulowanym odrębnie w art. 62a.

   Zgodnie z § 125 ˝Zasad techniki prawodawczej˝ zawarte w danym rozporządzeniu definicje są stosowane tylko do określeń użytych w tym rozporządzeniu. Tak więc definicja ˝placówki˝ zawarta w § 2 pkt 4 rozporządzenia ministra edukacji narodowej z dnia 11 stycznia 2012 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych (Dz. U. poz. 186) sformułowana została wyłącznie na potrzeby tego rozporządzenia w celu uproszczenia redakcji jego przepisów, co jednoznacznie sygnalizuje zastosowany w zdaniu wstępnym zwrot ˝Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o˝.

   Reasumując, centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego jest zespołem szkół lub placówek w rozumieniu art. 62 ustawy o systemie oświaty, nie zaś placówką kształcenia ustawicznego lub placówką kształcenia praktycznego, o których mowa w art. 2 pkt 3a tej ustawy.

   2. Zgodnie z art. 3 pkt 17 w związku z art. 2 pkt 3a ustawy o systemie oświaty w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 września 2012 r. formami pozaszkolnymi w rozumieniu ustawy o systemie oświaty (jak również aktów wykonawczych) są formy uzyskiwania i uzupełniania wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w placówkach i ośrodkach, o których mowa w art. 2 pkt 3a, a także kwalifikacyjne kursy zawodowe. Jednostkami organizacyjnymi powołanymi w systemie oświaty do prowadzenia kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych są zatem co do zasady publiczne i niepubliczne placówki i ośrodki wymienione w art. 2 pkt 3a ustawy o systemie oświaty, tj.: placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego oraz ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego. Tylko w odniesieniu do jednego rodzaju formy pozaszkolnej, tj. zdefiniowanego w art. 3 pkt 20 ustawy o systemie oświaty kwalifikacyjnego kursu zawodowego, ustawodawca enumeratywnie wskazał także inne podmioty uprawnione do prowadzenia kwalifikacyjnych kursów zawodowych. Zgodnie z art. 68a ust. 2 pkt 1, 2, 4 i 5 ustawy o systemie oświaty są to:

   - szkoły prowadzące kształcenie zawodowe, publiczne i niepubliczne posiadające uprawnienia szkół publicznych - w zakresie zawodów, w których kształcą,

   - instytucje rynku pracy, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.), prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową,

   - podmioty prowadzące działalność oświatową, o której mowa w art. 83a ust. 2 ustawy o systemie oświaty, tj. na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447).

   Jak wynika z powyższego, w centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego mogą być prowadzone także inne aniżeli kwalifikacyjne kursy zawodowe, rodzaje form pozaszkolnych, pod warunkiem iż w skład centrum wchodzi placówka kształcenia ustawicznego lub placówka kształcenia praktycznego, a w przypadku turnusu dokształcania teoretycznego młodocianych pracowników - ośrodek dokształcania i doskonalenia zawodowego.

   3. Przepisy art. 62a ust. 3 i 4 ustawy o systemie oświaty określają zadania centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego jako zespołu szkół lub placówek. Zadania te de facto realizują wchodzące w skład centrum szkoły lub placówki. Z treści powołanych przepisów nie wynika zakaz prowadzenia kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych innych aniżeli kwalifikacyjne kursy zawodowe przez placówki lub ośrodki wchodzące w skład centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego.

   W skład centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego mogą wchodzić następujące typy szkół i placówki:

   - szkoły dla dorosłych (szkoła podstawowa dla dorosłych, gimnazjum dla dorosłych, liceum ogólnokształcące dla dorosłych, szkoła policealna dla dorosłych),

   - szkoły prowadzące kształcenie zawodowe (zasadnicza szkoła zawodowa, technikum, szkoła policealna) - obligatoryjnie co najmniej jedna z tych szkół,

   - placówki kształcenia ustawicznego (c.k.u.), placówki kształcenia praktycznego (c.k.p.), ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego.

   Na mocy art. 13 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. w skład centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego może wchodzić także liceum ogólnokształcące dla młodzieży, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (1 września 2012 r.) było połączone w zespół ze szkołą prowadzącą kształcenie zawodowe lub placówką, o której mowa w art. 2 pkt 3a ustawy o systemie oświaty (c.k.u., c.k.p., o.d.i.d.z.). Skład centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego należy określić w jego akcie założycielskim, zaś w statucie należy określić m.in. cele, zadania i organizację, z uwzględnieniem w szczególności regulacji zawartych w art. 62a ust. 3 i 4 ustawy o systemie oświaty, w myśl których w centrum prowadzi się kwalifikacyjne kursy zawodowe, a także podejmuje się działania w zakresie poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej we współpracy z pracodawcami i organizacjami pracodawców. Należy podkreślić, iż utworzenie centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego co do zasady powinno mieć na celu konsolidowanie zasobów techno-dydaktycznych poprzez organizacyjne połączenie szkół prowadzących kształcenie zawodowe dla młodzieży oraz jednostek organizacyjnych działających w systemie kształcenia ustawicznego osób dorosłych w celu zapewnienia odpowiedniej jakościowo i ilościowo oferty edukacyjnej, umożliwiającej zdobywanie kwalifikacji zawodowych oraz uzupełnianie wiedzy ogólnej i zawodowej.

   4. Dotychczasowy system kształcenia zawodowego cechowało ugruntowane rozdzielenie na edukację ustawiczną osób dorosłych i edukację zawodową w szkołach ponadgimnazjalnych dla młodzieży oraz rozproszenie bazy (infrastruktury) kształcenia zawodowego. Skutkowało to brakiem możliwości efektywnego wykorzystania istniejącej obudowy techno-dydaktycznej kształcenia zawodowego, potencjału kadry nauczającej przedmiotów zawodowych, a także doświadczenia placówek kształcenia ustawicznego we współpracy z podmiotami działającymi na rynku pracy. Wdrażany od 1 września 2012 r. nowy model edukacji zawodowej i ustawicznej wprowadza systemowe powiązanie szkolnictwa zawodowego z kształceniem ustawicznym, włączając szkoły zawodowe dla młodzieży w system kształcenia ustawicznego osób dorosłych poprzez prowadzenie kwalifikacyjnych kursów zawodowych, a także umożliwiając konsolidację edukacji zawodowej i ustawicznej w centrach kształcenia zawodowego i ustawicznego. Ma to na celu wytworzenie realnych powiązań kształcenia zawodowego realizowanego w systemie oświaty z otoczeniem społeczno-gospodarczym i zbliżenie szkolnictwa zawodowego do rynku pracy.

   Funkcjonowanie nowych rozwiązań, w tym prowadzenie przez szkoły kwalifikacyjnych kursów zawodowych, będzie wnikliwie monitorowane z punktu widzenia realizacji głównego celu modernizacji kształcenia zawodowego i ustawicznego, jakim jest podniesienie poziomu przygotowania absolwentów szkół i placówek do funkcjonowania na rynku pracy. Ewentualne dalsze rozszerzenie uprawnień szkoły w zakresie prowadzenia pozaszkolnych form kształcenia ustawicznego nie jest jednak możliwe na gruncie przepisów aktu wykonawczego, lecz wymagałoby wprowadzenia zmian w przepisach ustawy o systemie oświaty normujących obszar kształcenia ustawicznego.

   Przedstawiając powyższe wyjaśnienia, uprzejmie proszę o ich przyjęcie.

   Z wyrazami szacunku

   Sekretarz stanu

   Tadeusz Sławecki

   Warszawa, dnia 17 sierpnia 2012 r.