Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -
na interpelację nr 6631
w sprawie niezgodnych z Konstytucją RP zapisów Konwencji Rady Europy w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej
Szanowna Pani Marszałek! Odpowiadając na interpelację z dnia 23 lipca 2012 r., znak: DSPA-4810-6395-(1)/12, złożoną przez pana posła Artura Górskiego w sprawie niezgodnych z Konstytucją RP zapisów Konwencji Rady Europy z dnia 11 maja 2011 r. w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej udziela następujących wyjaśnień.
Treść Konwencji Rady Europy w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej w kontekście obowiązującego w Polsce porządku prawnego jest poddawana wnikliwej analizie od dłuższego czasu.
Jest to bardzo ważny dokument, którego postanowienia mają doprowadzić do zmniejszenia przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Nie może on jednak pozostawać w sprzeczności z obowiązującymi w naszym kraju przepisami prawa w tym zakresie.
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej wielokrotnie zwracało uwagę na to iż przepisy ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493, z późn. zm.) oraz ˝Krajowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie˝ uchwalonego uchwałą nr 162/2006 Rady Ministrów z dnia 25 września 2006 r. w równym stopniu traktują wszystkie kategorie ofiar, a więc kobiety, mężczyzn, dzieci, osoby starsze i niepełnosprawne.
Ponadto w sprzeczności z polskim prawem pozostaje definicja przemocy domowej zawarta w konwencji.
Nadmienić należy, że do zapisów konwencji w odniesieniu do zapisów Konstytucji RP zastrzeżenia również wnosi Ministerstwo Sprawiedliwości.
Minister sprawiedliwości nie uważa za celowe wiązanie się przez Polskę tą konwencją. System aksjologiczny zawarty w tym instrumencie wydaje się bowiem nie do pogodzenia z polskim porządkiem konstytucyjnym. W szczególności chodzi o art. 12 konwencji zobowiązujący państwa do wykorzenienia uprzedzeń, zwyczajów, tradycji i wszelkich innych praktyk opartych na stereotypowych rolach kobiet i mężczyzn. Może on na przykład kolidować z art. 18 Konstytucji RP, definiującym małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, a zatem w sposób stereotypowy.
Ponadto w Ministerstwie Sprawiedliwości toczą się intensywne prace nad objęciem przestępstwa zgwałcenia ściganiem z urzędu, co stanowi rozwiązanie przewidziane w konwencji. Jednakże określenie terminu zakończenia tych prac nie jest jednak obecnie możliwe.
Wobec tych i innych zastrzeżeń zgłaszanych przez resorty, w których kręgu zainteresowania są zadania wynikające z zapisów konwencji, prezes Rady Ministrów podjął decyzję o tym, aby kwestie dotyczące konwencji omówione zostały na posiedzeniu Rady Ministrów. Podczas posiedzenia Rady Ministrów, które odbyło się w dniu 22 maja 2012 r. dostrzeżono konieczność przeprowadzenia wnikliwej analizy na poziomie centralnym w zakresie oszacowania skutków społecznych, politycznych i finansowych wdrożenia ww. konwencji w Polsce.
Uwzględniając zalecenia Rady Ministrów, w chwili obecnej Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej jest w trakcie przygotowywania powyższego dokumentu, który następnie zostanie przekazany do Rady Ministrów w celu dalszego procedowania.
Analiza dotyczyć będzie między innymi zgodności poszczególnych zapisów konwencji z aktami prawa polskiego, oszacowania skutków finansowych dla budżetu państwa, jak i budżetów jednostek samorządu terytorialnego.
Ponadto celem analizy będzie ustalenie, jakie zobowiązania wypływają dla państw z konwencji, w jakim zakresie zapewnione jest już ich wykonywanie przez Polskę, jakie rozwiązania i działania powinny zostać podjęte w celu wykonywania konwencji.
Dopiero po przeprowadzeniu wnikliwej analizy oraz po zapoznaniu się ze stanowiskiem resortów odpowiedzialnych za ewentualne wdrożenie zapisów konwencji w Polsce prezes Rady Ministrów podejmie ostateczną decyzję o podpisaniu konwencji w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej bądź braku zgody na jej wdrożenie w Polsce.
Reasumując, w chwili obecnej na szczeblu centralnym trwają szeroko zakrojone prace nad opracowaniem dokumentacji analitycznej dotyczącej treści zapisów prawnych oraz ewentualnych skutków wynikających dla Polski z wdrożenia konwencji w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej.
Po wnikliwym zapoznaniu się z otrzymaną analizą ostateczną decyzję w sprawie podejmie prezes Rady Ministrów i będzie ona wypadkową stanowisk resortów odpowiadających za ewentualną realizację postanowień konwencji.
Z szacunkiem
Sekretarz stanu
Jarosław Duda
Warszawa, dnia 27 lipca 2012 r.