Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 7736

w sprawie funkcjonowania wojewódzkich inspektoratów farmaceutycznych

   Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na interpelację pana posła Sławomira Zawiślaka z dnia 10 sierpnia 2012 r. przysłaną przy piśmie, znak: (SPS-023-7736/12), poniżej przedstawiam następujące stanowisko.

   W odniesieniu do pytania, czy ograniczenie się przez Wojewódzki Inspektorat Farmaceutyczny (...) jedynie do przyjęcia oświadczenia podmiotu składającego wniosek o zezwolenie na prowadzenie apteki w przedmiocie prowadzenia mniej niż 1% aptek na terenie województwa jest praktyką zasadną i zgodną z prawem, wyczerpującą obowiązki nałożone w tym względzie na wojewódzkie inspektoraty farmaceutyczne, uprzejmie wyjaśniam.

   W świetle art. 99 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271, z późn. zm.) organem Państwowej Inspekcji Farmaceutycznej prowadzącym postępowanie administracyjne z wniosku o udzielenie zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej jest wojewódzki inspektor farmaceutyczny. Zgodnie z art. 100 ust. 2 pkt 6 i 7 powyższej ustawy: do wniosku należy dołączyć:

   6) oświadczenie, w którym wymienione będą wszystkie podmioty kontrolowane przez wnioskodawcę w sposób bezpośredni lub pośredni, w szczególności podmioty zależne w rozumieniu ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów; wnioskodawca podaje oznaczenie podmiotu, jego siedzibę i adres, a w przypadku osoby fizycznej imię, nazwisko oraz adres;

   7) oświadczenie, w którym wymienione będą wszystkie podmioty będące członkami grupy kapitałowej w rozumieniu ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, której członkiem jest wnioskodawca; wnioskodawca podaje oznaczenie podmiotu, jego siedzibę i adres, a w przypadku osoby fizycznej imię, nazwisko i adres.

   Powyższe oświadczenia stanowią dowody w sprawie, zgodnie z art. 75 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.), który stanowi, iż ˝jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny˝. Wojewódzki inspektor farmaceutyczny nie może z góry zakładać złej woli podmiotu ubiegającego się o udzielenie zezwolenia na prowadzenie apteki i przyjąć, że informacje zawarte w składanych przez ten podmiot oświadczeniach są nieprawdziwe. Jeżeli informacje zawarte w złożonych oświadczeniach będą budziły wątpliwości, wojewódzki inspektor farmaceutyczny, jako organ administracji publicznej, jest uprawniony do podjęcia w tym zakresie stosownych działań. Może wezwać podmiot wnioskujący o udzielenie zezwolenia na złożenie dodatkowych wyjaśnień. Wojewódzki inspektor farmaceutyczny jest uprawniony do podjęcia powyższych środków na podstawie art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego, zgodnie z którym ˝w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli˝.

   W odpowiedzi na możliwość łączenia prowadzenia przez jeden podmiot zarówno apteki, jak i hurtowni farmaceutycznej, na zasadzie ˝praw nabytych˝, proszę o przyjęcie poniższego. Przepisy ustawy Prawo farmaceutyczne, która weszła w życie 1 października 2002 r., wyłączają możliwość prowadzenia przez tego samego przedsiębiorcę działalności gospodarczej polegającej na prowadzeniu obrotu hurtowego produktami leczniczymi oraz apteki ogólnodostępnej. Przedsiębiorcy, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy Prawo farmaceutyczne prowadzili aptekę lub hurtownię na podstawie obowiązujących przepisów, zachowali uprawnienia ich prowadzenia, zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo farmaceutyczne, ustawę o wyrobach medycznych oraz ustawę o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (Dz. U. Nr 126, poz. 1382, z późn. zm.). W myśl art. 16 ust. 3 ustawy wprowadzającej przepis art. 99 ust. 3 Prawa farmaceutycznego nie narusza uprawnień nabytych przez przedsiębiorców, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy Prawo farmaceutyczne prowadzili apteki lub hurtownie zgodnie z obowiązującymi przepisami.

   W oparciu o obowiązujące przepisy prawa brak uzasadnienia dla wprowadzenia regulacji nakładających na przedsiębiorców, o których mowa wyżej, obowiązku wskazania, którą działalność gospodarczą chcą prowadzić, a z której rezygnują. Ponadto takie regulacje byłyby sprzeczne z zasadą ochrony praw słusznie nabytych wyprowadzaną z zasady demokratycznego państwa prawa wyrażoną w art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78. poz. 483, z późn. zm.).

   W odpowiedzi na pytanie, czy ˝problem dominacji tzw. aptek sieciowych, to wyłącznie problem braku rzetelnego wykonywania obowiązków przez wojewódzkie inspektoraty farmaceutyczne, czy też jest to również problem prawa, które w tej materii należałoby doprecyzować˝, uprzejmie wyjaśniam. Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447, z późn. zm.), ˝podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa˝. Powyższa zasada została ograniczona na mocy art. 99 ust. 3 pkt 2 i 3 ustawy Prawo farmaceutyczne, który stanowi, iż ˝zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, nie wydaje się, jeżeli podmiot ubiegający się o zezwolenie:

   2) prowadzi na terenie województwa więcej niż 1% aptek ogólnodostępnych albo podmioty przez niego kontrolowane w sposób bezpośredni lub pośredni, w szczególności podmioty zależne w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów, prowadza łącznie więcej niż 1% aptek na terenie województwa;

   3) jest członkiem grupy kapitałowej w rozumieniu ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, której członkowie prowadzą na terenie województwa więcej niż 1% aptek ogólnodostępnych˝.

   Brak jest przeszkód, aby ten sam przedsiębiorca albo podmioty przez niego kontrolowane w sposób bezpośredni lub pośredni, w szczególności podmioty zależne w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów, prowadziły łącznie więcej niż 1% aptek ogólnodostępnych zlokalizowanych na terenie danego województwa, pod warunkiem że prowadzą te apteki na podstawie zezwoleń wydanych zgodnie z obowiązującymi przepisami. Analogiczna sytuacja występuje w przypadku członków grupy kapitałowej w rozumieniu ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

   Jeżeli tzw. apteki sieciowe są aptekami, które działają zgodnie z powyższymi zasadami, brak jest prawnych przeszkód, aby mogły funkcjonować. Wojewódzki inspektor farmaceutyczny nie może odmówić udzielenia zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej tylko dlatego, że przedsiębiorca ubiegający się o udzielenia zezwolenia prowadzi inne apteki. W wyniku wydania nowego zezwolenia przedsiębiorca ten może nawet przekroczyć próg 1% aptek zlokalizowanych na terenie danego województwa. Przekroczenie progu 1% aptek uniemożliwia natomiast uzyskanie kolejnego zezwolenia.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Aleksander Sopliński

   Warszawa, dnia 6 września 2012 r.