Odpowiedź na interpelację nr 1533

w sprawie wprowadzenia zmian w ustawie Prawo o ruchu drogowym, prowadzących do skuteczniejszej ochrony pieszych w ruchu drogowym

Odpowiadający: podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa Jerzy Szmit

Warszawa, 30-03-2016

Szanowny Panie Marszałku,

odnosząc się do zagadnienia postanowień Konwencji Wiedeńskiej w zakresie ochrony pieszych w ruchu drogowym, należy zwrócić uwagę, że Konwencja o ruchu drogowym, sporządzona w Wiedniu dnia 8 listopada 1968 r. została ratyfikowana przez Polskę, a jej treść została ogłoszona w Dzienniku Ustaw z 1988 r. Nr 5 poz. 40.

Zgodnie z art. 21 Konwencji, w przypadku istnienia na jezdni przejścia dla pieszych, jeżeli ruch pojazdów na tym przejściu nie jest kierowany sygnałami świetlnymi ruchu lub przez funkcjonariusza kierującego ruchem, kierujący powinni zbliżać się do tego przejścia tylko z odpowiednio zmniejszoną szybkością, aby nie narażać na niebezpieczeństwo pieszych, którzy znajdują się na przejściu lub wchodzą na nie; w razie potrzeby powinni zatrzymać się w celu przepuszczenia pieszych.

Przywołana regulacja znajduje odzwierciedlenie w przepisach prawa krajowego – w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137, z późn. zm.) oraz w rozporządzeniu Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. Nr 170, poz. 1393, z późn. zm.), będącym aktem wykonawczym do wymienionej ustawy.

Na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy - Prawo o ruchu drogowym, kierujący pojazdem, zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu. Natomiast przepis § 47 ust. 4 wskazanego wyżej rozporządzenia Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie znaków i sygnałów drogowych stanowi, że kierujący pojazdem zbliżający się do miejsca oznaczonego znakiem D-6 „przejście dla pieszych”, D-6a „przejazd dla rowerzystów” albo D-6b „przejście dla pieszych i przejazd dla rowerzystów”, jest obowiązany zmniejszyć prędkość tak, aby nie narazić na niebezpieczeństwo pieszych lub rowerzystów znajdujących się w tych miejscach lub na nie wchodzących lub wjeżdżających.

Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, że zakres regulacji krajowych w odniesieniu do ochrony pieszego na przejściu dla pieszych nie odbiega od rozwiązań przyjętych w Konwencji o ruchu drogowym.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że dostrzegając konieczność działań w zakresie poprawy bezpieczeństwa na drogach krajowych, w ramach Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2014 – 2023 (z perspektywą do 2025 r.) opracowano specjalny komponent - Program Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych. Dzięki niemu zostaną wybudowane lub przebudowane skrzyżowania, chodniki, przejścia dla pieszych, drogi rowerowe, zatoki autobusowe. Należy wskazać, że zgodnie z zapisami Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023 (z perspektywą do 2025 r.) wydatki ponoszone na realizację zadań z komponentu Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych, pochodzić będą z oszczędności rocznych w ramach wydatków na zadania inwestycyjne określone w Programie.

Ponadto na zlecenie Sekretariatu Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w 2013 roku przeprowadzono kompleksową analizę stanu zagrożenia pieszych w ruchu drogowym, dokonano przeglądu światowych dobrych praktyk oraz zrealizowano badania skuteczności wybranych urządzeń bezpieczeństwa pieszych. Stanowiło to doskonałą bazę do wydania opracowania pn. ”Ochrona pieszych. Podręcznik dla organizacji ruchu pieszego”, w którym zebrano wiedzę dotyczącą problematyki ruchu pieszych oraz przedstawiono w formie rekomendacji do praktycznych zastosowań: metody diagnozowania zagrożeń bezpieczeństwa pieszych, wdrażanie środków bezpieczeństwa, monitoring oraz ewaluację środków poprawiających bezpieczeństwo tej grupy użytkowników dróg. Przedstawiono także przykłady dobrej praktyki, ułatwiające systemowe podejście do przedmiotowej problematyki.

W odniesieniu do kwestii parkowania pojazdów na chodnikach, Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa wskazuje, że zasady zatrzymania i postoju pojazdów na chodniku regulują przepisy art. 47 ustawy - Prawo o ruchu drogowym. Egzekwowanie przestrzegania tych zasad przez kierujących pojazdami należy do organów uprawnionych do kontroli ruchu drogowego (Policji, straży miejskich lub gminnych). Działania tych organów, w tym kwestie związane z nakładaniem grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia popełnione w ruchu drogowym (m.in. postój pojazdu niezgodny z przepisami), pozostają we właściwości Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.

W kwestii organizacji ruchu na drogach należących do wspólnot mieszkaniowych, Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa informuje, że drogi takie, niebędące drogami publicznymi – zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 460, z późn. zm.) – są drogami wewnętrznymi.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo o ruchu drogowym, ustawa ta określa zasady ruchu na drogach publicznych, w strefach zamieszkania oraz w strefach ruchu. Jednocześnie, przepisy przywołanej ustawy (na podstawie art. 1 ust. 2) stosuje się również do ruchu odbywającego się poza drogami publicznymi, strefami zamieszkania oraz strefami ruchu, w zakresie koniecznym dla uniknięcia zagrożenia bezpieczeństwa osób oraz w zakresie wynikającym ze znaków i sygnałów drogowych. Dlatego też organy uprawnione do kontroli ruchu drogowego mogą – na wszystkich drogach wewnętrznych – prowadzić czynności kontrolne oraz egzekwować odpowiedzialność za wykroczenia wobec uczestników ruchu drogowego, którzy stwarzają zagrożenie bezpieczeństwa osób lub nie stosują się do znaków i sygnałów drogowych.

Na podstawie art. 10 ust. 7 ustawy - Prawo o ruchu drogowym zarządzanie ruchem na drogach wewnętrznych, w tym w strefie ruchu i strefie zamieszkania, należy do podmiotu zarządzającego tymi drogami (w przedmiotowym przypadku – do wspólnoty mieszkaniowej). Natomiast art. 10 ust. 10a ustawy - Prawo o ruchu drogowym stanowi, że podmioty zarządzające drogami, o których mowa w ust. 7, ustalając organizację ruchu na tych drogach stosują znaki i sygnały drogowe oraz zasady ich umieszczania wynikające z ustawy i jej przepisów wykonawczych. Rozwiązania te nie mogą więc odbiegać od stosowanych na drogach publicznych.

Wymaga podkreślenia, że zgodnie z art. 85a ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2015 r. poz. 1094, z późn. zm.) podmiot naruszający przepisy dotyczące sposobu znakowania dróg wewnętrznych – jak również kto zlecił wadliwe dokonanie tej czynności – podlega karze grzywny.

Odnosząc się do strefy zamieszkania, jako najwłaściwszej organizacji ruchu dla wspólnot mieszkaniowych, należy podkreślić, że decyzja w zakresie przyjęcia określonych rozwiązań w organizacji ruchu na drogach należących do danej wspólnoty mieszkaniowej pozostaje w gestii tej wspólnoty. Jeżeli wspólnota uzna to za zasadne, może podjąć decyzję o wyznaczeniu na jej terenie strefy zamieszkania i wprowadzeniu do organizacji ruchu odpowiedniego oznakowania oraz innych rozwiązań właściwych dla strefy zamieszkania.

Zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz. U. Nr 177, poz. 1729), procedury związane z zatwierdzeniem oraz zmianą organizacji ruchu na drogach położonych w strefie zamieszkania, są analogiczne jak dla dróg publicznych.

Z wyrazami szacunku

Jerzy Szmit

Podsekretarz Stanu