Komisja Polityki Społecznej i Rodziny, obradująca pod przewodnictwem poseł Beaty Mazurek (PiS), przewodniczącej Komisji, rozpatrzyła:
– wniosek o skierowanie do podkomisji stałej do spraw rynku pracy obywatelskiego projektu ustawy o ograniczeniu handlu w niedzielę (druk nr 870),
– pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1017).
W posiedzeniu udział wzięli: Marcin Zieleniecki podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wraz ze współpracownikami, Alicja Lejk-Kępka dyrektor w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Paweł Olejnik dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji wraz ze współpracownikami, Dariusz Noszczak wicedyrektor w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wraz ze współpracownikami, Halina Pupacz prezes Polskiej Izby Paliw Płynnych, Marcin Szponder dyrektor ds. regulacji rynku w Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego, Jacek Staniszewski przewodniczący Federacji Związków Zawodowych Służby Celnej wraz ze współpracownikami, Radosław Knap dyrektor generalny w Polskiej Radzie Centrów Handlowych, Alfred Bujara przewodniczący Krajowego Sekretariatu Banków, Handlu i Ubezpieczeń NSZZ „Solidarność” wraz ze współpracownikami, Alfred Karkoszka ekspert Departamentu Prawnego w Konfederacji Lewiatan, Joanna Chilicka rzecznik w Polskiej Izbie Handlu, Tomasz Kotłoń przedstawiciel Izby Gospodarki Elektronicznej, Marcin Flakiewicz dyrektor w Polskim Koncernie Naftowym ORLEN SA, Ewa Krawczyk asystentka posła Kornela Morawieckiego oraz Renata Bardzał asystentka przewodniczącej Komisji.
W posiedzeniu udział wzięli pracownicy Kancelarii Sejmu: Małgorzata Cholewa, Dariusz Lipski, Brygida Śliwka – z sekretariatu Komisji w Biurze Komisji Sejmowych, Urszula Sęk, Aleksandra Wolna-Bek, Konrad Nietrzebka i Jarosław Lichocki – legislatorzy z Biura Legislacyjnego.
Przewodnicząca poseł Beata Mazurek (PiS):
Dzień dobry. Witam wszystkich zebranych. Stwierdzam kworum. Witam zaproszonych gości, parlamentarzystów oraz przedstawicieli ministerstwa. Porządek dzisiejszego posiedzenia został państwu doręczony. Proponujemy rozpatrzyć, jako punkt pierwszy, wniosek o skierowanie do podkomisji stałej do spraw rynku pracy obywatelskiego projektu ustawy o ograniczeniu handlu w niedzielę. Punkt pierwszy porządku rozpatrzymy jako drugi w kolejności. Czy ktoś jest przeciwny? Nie słyszę. Czy jest zgoda do zaproponowanego porządku obrad? Nie słyszę sprzeciwu.
Czy ktoś jest przeciwny wobec skierowania do podkomisji stałej do spraw rynku pracy obywatelskiego projektu ustawy o ograniczeniu handlu w niedzielę, druk nr 870? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja podjęła decyzję o skierowaniu do podkomisji stałej do spraw rynku pracy obywatelskiego projektu ustawy o ograniczeniu handlu w niedzielę.
Przechodzimy do realizacji drugiego punktu, pierwszego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, druk nr 1017. Przypominam, że pierwsze czytanie obejmuje wystąpienie wnioskodawców i ogólną dyskusję na temat założeń projektu. Proszę pana ministra o przedstawienie projektu ustawy.
Podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Marcin Zieleniecki:
Pani przewodnicząca, Wysoka Komisjo, projekt ustawy, nowelizujący ustawę o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zakłada daleko idące zmiany w dwóch obszarach: ustalania wysokości najniższego świadczenia emerytalnego i rentowego oraz waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych. Celowo podkreślam odrębność dwóch regulacji. Gdyby stosować obowiązujący obecnie mechanizm waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych (dla przypomnienia, mamy do czynienia z tzw. waloryzacją cenowo-płacową), w przyszłym roku, w dniu 1 marca świadczenia emerytalno-rentowe zostałyby zwaloryzowane o wskaźnik wynoszący 100,73%. Oznaczałoby to, że najniższa emerytura, renta rodzinna, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wzrosłyby nieznacznie, czyli tylko o 6,44 zł, z kwoty 882, 56 zł do wysokości 890 zł. Można powiedzieć, że stosowanie waloryzacji procentowej, opartej o wskaźnik cen, towarów i usług konsumpcyjnych, powiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym, prowadzi do zmniejszania wartości kwot najniższych świadczeń emerytalno-rentowych, w szczególności relacji pomiędzy najniższym świadczeniem emerytalno-rentowym, a kwotą minimum socjalnego. Jeżeli chodzi o ocenę skutków regulacji, zwracamy uwagę na negatywne konsekwencje. Stąd pomysł, aby przeprowadzić równolegle dwie operacje, tzn. dokonać zwiększenia kwoty najniższych świadczeń emerytalno-rentowych do kwoty 1000 zł w przypadku emerytury oraz renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i do kwoty 750 zł w przypadku renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. To jest oczywiście krok mający charakter socjalny, którego celem jest wzmocnienie, wsparcie materialne osób otrzymujących najniższe świadczenia emerytalno-rentowe. Można powiedzieć, że podniesienie do poziomu 1000 zł kwot najniższych świadczeń emerytalnych oraz rent z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, spowoduje, iż świadczenia będą zbliżone do kwoty minimum socjalnego. Propozycje należy rozpatrywać w kontekście decyzji o podwyższeniu najniższego wynagrodzenia do kwoty 2 tys. zł w przyszłym roku kalendarzowym. Można powiedzieć, że relacja najniższej emerytury do najniższego wynagrodzenia będzie wynosić 50%.
Jeżeli chodzi o drugi element, zawarty w projekcie nowelizującym ustawę o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jest on związany z modyfikacją mechanizmu waloryzacji świadczeń w przyszłym roku. Modyfikacja polegałaby na dodaniu elementu waloryzacji kwotowej, tzn. utrzymaniu dotychczasowego wskaźnika waloryzacji, czyli zasady, że świadczenia emerytalno-rentowe wzrastałyby o wskaźnik cen, towarów i usług konsumpcyjnych powiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia. Natomiast, zwiększenie kwoty świadczenia emerytalno-rentowego w wyniku procesu waloryzacji nie mogłoby nastąpić o mniej niż 10 zł.
W ocenie skutków regulacji mamy podane dane dotyczące osób, które skorzystają na tym rozwiązaniu. Według naszych szacunków, korzyść wynikająca z wprowadzenia elementu kwotowego, podwyżki o co najmniej 10 zł, będzie dotyczyć osób, których świadczenia emerytalno-rentowe nie przewyższają kwoty 1369,86 zł. Także według naszych szacunków na podwyżce skorzysta ok. 2 mln osób pobierających świadczenia w systemie powszechnym oraz prawie wszyscy, 1 100 tys. ludzi, otrzymujący świadczenia z systemu ubezpieczenia społecznego rolników, spośród 1 200 tys. osób ogólnie pobierających świadczenia z systemu rolniczego. Warto wspomnieć, iż projekt ustawy zakłada objęcie obydwoma rozwiązaniami, tzn. znacząco podwyższając kwotę najniższego świadczenia emerytalno-rentowego, również osoby uprawnione do świadczeń z systemu rolniczego. Można powiedzieć, iż mechanizm waloryzacji obejmie również rolników na takich samych zasadach, jak w systemie powszechnym. To są nowe rozwiązania dotychczas nie stosowane w systemie rolniczym, dlatego, że dostosowanie wysokości świadczeń emerytalno-rentowych w systemie rolniczym do zmienionych uwarunkowań ekonomicznych i finansowych, odbywało się poprzez mechanizm przeliczenia kwoty podstawowej emerytury. Jest to istotne novum zmierzające w kierunku ujednolicenia mechanizmu, dostosowującego wysokość świadczeń emerytalno-rentowych w systemie powszechnym oraz rolniczym.
Warto wspomnieć, iż zmiany, które proponujemy w projekcie ustawy, będą dotyczyły również osób uprawnionych do świadczeń w systemie poza ubezpieczeniowym, czyli zaopatrzenia społecznego, osób pobierających świadczenia z zaopatrzenia emerytalno-rentowego, czyli żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy służb mundurowych, uprawnionych do renty socjalnej oraz osób uprawnionych do nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych. Będą również wpływać na sytuacje prawną ludzi upoważnionych do pobierania świadczeń przedemerytalnych. Krąg osób objętych przepisami ustawy jest stosunkowo szeroki.
To wszystko, jeśli chodzi o wprowadzenie do założeń ustawy. Jeżeli będą pytania, chętnie odpowiem.
Przewodnicząca poseł Beata Mazurek (PiS):
Dziękuję, panie ministrze. Otwieram dyskusję. Kto z pań i panów posłów chce zabrać głos? Bardzo proszę, pani wiceprzewodnicząca Kochan.
Poseł Magdalena Kochan (PO):
Panie ministrze, sytuacja, w której podnosimy najniższą emeryturę do 1000 zł i rentę do 750 zł wydaje się krokiem w dobrym kierunku. Mamy określone pytania z tym związane, ale odpowiedź została zawarta w uzasadnieniu. Natomiast, art. 2 proponowanej ustawy dotyczy podstawy renty inwalidzkiej dla inwalidów wojennych i wojskowych. Jestem członkiem Komisji do Spraw Petycji i obecnie procedujemy podwyższenie wymiaru renty dla inwalidów wojennych, którzy zostali uhonorowani przez państwo specjalnym wyróżnieniem za swoje zasługi w wyzwalaniu naszego kraju. Taką decyzję podjęła Komisja. Związek Inwalidów Wojennych RP zwrócił się z petycją, pokazując jednoznacznie, jak w momencie uchwalania wysokości renty, stanowiącej podstawę wymiaru ich renty z tytułu inwalidztwa wojennego, jest ona niespójna z dzisiejszą wartością tego świadczenia. W momencie przyznawania świadczenia, był to znaczący zastrzyk finansowy i istotna nagroda dla ludzi, którzy oddali swoje zdrowie dla ojczyzny. Dzisiaj 2440 zł nie jest adekwatne do wysokości tej kwoty 10 lub 20 lat temu. W związku z tym, czy procedując ustawę brali państwo pod uwagę, moim zdaniem słuszne, roszczenia? Senat również wnosił swoje uwagi do omawianego projektu ustawy.
Przewodnicząca poseł Beata Mazurek (PiS):
Czy są jeszcze inne pytania? Bardzo proszę, pani poseł Augustynowska.
Poseł Joanna Augustynowska (N):
Podwyżka minimalnej emerytury obejmie grupę osób posiadającą odpowiedni okres stażowy. W związku z powyższym, chcę zapytać, czy ministerstwo posiada dane osób, których nie obejmie podwyżka? Jaka jest ich liczba i w jakiej wysokości są świadczenia? Czy rząd planuje rekompensatę dla ludzi wykluczonych poprzez ustawę?
Przewodnicząca poseł Beata Mazurek (PiS):
Dziękuję. Czy są jeszcze pytania? Nie słyszę. Panie ministrze, proszę o odpowiedź.
Podsekretarz stanu w MRPiPS Marcin Zieleniecki:
Poproszę panią naczelnik Wiśniewską z Departamentu Ubezpieczeń Społecznych o udzielenie odpowiedzi na pierwsze pytanie.
Naczelnik w Departamencie Ubezpieczeń Społecznych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Eliza Wiśniewska:
Jeśli chodzi o rentę dla inwalidów wojennych i wojskowych, w wyniku waloryzacji kwotowej powstały portfele. Po pierwsze, nie powinno być portfeli w wysokości tych świadczeń. Po drugie, podczas waloryzacji podwyższyliśmy je średnio o ok. 30 zł, czyli dużo więcej, niż wynika z rachunków i zasad waloryzacji, podwyższając podstawę wymiaru, od której są liczone renty wojskowe i wojenne. Podstawa wymiaru została podwyższona, żeby każde świadczenie wzrosło nie mniej niż o 10 zł, jak również nie mniej niż 0,73%, co jest prognozowane wskaźnikiem. Stwierdziliśmy, że nie chodzi o równanie w dół na zasadzie przyjęcia określonej kwoty, aby waloryzacja nie została spełniona. Zatem, większość świadczeń zostanie podwyższona w dużo większym stopniu niż normalne świadczenia. Mamy na uwadze, że to są renty dla ludzi zasłużonych. Patrząc na dane z ZUS, od 1 marca 2016 r. wysokość świadczenia dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy wyniosło 2403,86 zł, natomiast po waloryzacji suma ulegnie podwyższeniu do 2439,79 zł. Świadczenia są jednak wyższe od przeciętnej emerytury wypłacanej z FUS, szczególnie emerytury przyznawanej z nowego systemu, która obecnie oscyluje w wysokości ok. 1700 zł.
Przewodnicząca poseł Beata Mazurek (PiS):
Dziękuję. Panie ministrze, bardzo proszę o odpowiedź na drugie pytanie.
Podsekretarz stanu w MRPiPS Marcin Zieleniecki:
Pani przewodnicząca, szanowni państwo, trudno mi ustosunkować się do pytania pani poseł, dlatego, że nie twierdziłem, iż mechanizm waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych, przeprowadzony od 1 marca 2017 r., znajdzie zastosowanie do wszystkich świadczeń emerytalno-rentowych. Nie proponujemy zmieniać mechanizmu waloryzacji. Krótko mówiąc, waloryzacja o wskaźnik 100,73% obejmie na takich samych zasadach wszystkich obecnie ubezpieczonych, natomiast, ponad 2 mln ludzi w systemie powszechnym oraz ponad 1 mln osób pobierających świadczenia w systemie rolniczym skorzysta na modyfikacji mechanizmu waloryzacji, czyli na dodaniu 10 zł podwyżki do stosowanego dotychczas mechanizmu waloryzacji.
Chcę jeszcze zwrócić uwagę na jedną sprawę, o której nie wspomniałem. Podwyższenie kwoty najniższego świadczenia emerytalno-rentowego, będzie oznaczało korzystniejsze rozwiązanie w stosunku do dzisiaj zapisanego w ustawie, nie tylko dla osób pobierających świadczenia emerytalno-rentowe w najniższych kwotach, czyli na poziomie 882,56 zł. Podwyższenie odbędzie się z korzyścią również dla ludzi otrzymujących świadczenia w przedziale pomiędzy kwotą najniższego świadczenia emerytalno-rentowego, a proponowaną kwotą 1000 zł. Liczba, którą podajemy, to nie są wyłącznie osoby otrzymujące najniższe świadczenia emerytalno-rentowe, w rozumieniu ustawy, ale szerszy krąg ludzi.
Przewodnicząca poseł Beata Mazurek (PiS):
Dziękuję. Pani przewodnicząca Kochan.
Poseł Magdalena Kochan (PO):
Panie ministrze, dzisiejszą propozycję ustawy należy rozumieć następująco: najniższa kwota, którą może pobrać emeryt lub rencista, to 1000 zł lub 750 zł. Jeżeli dotychczas pobierał ją w kwocie niższej, niekoniecznie najniższej emerytury i renty, ale np. w wysokości 960 zł, to podwyższamy jej wymiar do 1000 zł. Podobnie odnosi się to do rent. Dotyczy to również rolników, żołnierzy i wszystkich służb mundurowych, którzy korzystali dotychczas z innego systemu ubezpieczenia społecznego. Moje pytanie brzmi: czy w roku 2018 będziemy przeprowadzać waloryzację od powyższych kwot, licząc poprzez koszyk usług? To jest stała najniższa kwota. Osoba mająca wymagany staż emerytalny lub odpowiednią liczbę lat pracy, aby przejść na czasową rentę lub emeryturę, nie może mieć świadczenia niższego niż 1000 zł i 750 zł brutto. Czy mam rację?
Podsekretarz stanu w MRPiPS Marcin Zieleniecki:
Jedna kwestia wymaga wyjaśnienia.
Przewodnicząca poseł Beata Mazurek (PiS):
Panie ministrze, proszę, żeby pan potwierdził – tak czy nie. Powiedział pan „tak”, ale nie do mikrofonu. Nie będzie tego w stenogramie. Być może ktoś nas ogląda i chce usłyszeć odpowiedź na pytanie.
Podsekretarz stanu w MRPiPS Marcin Zieleniecki:
Pani przewodnicząca, szanowni państwo, musimy zdawać sobie sprawę ze sposobu rozumienia przez naszego ustawodawcę pojęcia najniższego świadczenia emerytalno-rentowego. Można powiedzieć, że mamy zapisane w ustawie, iż najniższe świadczenie przysługuje osobom, które osiągnęły minimalny staż, okres składkowy i nieskładkowy, dający gwarancję uzyskania w przyszłości najniższego świadczenia emerytalnego. Dyskutowany projekt ustawy dotyczy tylko powyższej kategorii świadczeniobiorców, natomiast nie odnosi się do osób, które nie spełniają warunków osiągnięcia wymaganego stażu ubezpieczeniowego. W przypadku tych ludzi należy używać innej terminologii. Możemy mówić o niższych świadczeniach. Wiemy, że w nowym systemie emerytalnym, z ponownie zdefiniowaną składką, staż ubezpieczeniowy nie pełni już roli przesłanki nabycia prawa do świadczenia. Mamy grupę emerytów, którzy nie spełniają tego warunku. Nabywają oni prawo do świadczenia, ale nie są objęci gwarancją uzyskania najniższego świadczenia emerytalno-rentowego. W konsekwencji, ustawa nie obejmie tych osób.
Przewodnicząca poseł Beata Mazurek (PiS):
Dziękuję. Bardzo proszę, pani poseł Augustynowska.
Poseł Joanna Augustynowska (N):
Pan minister przed chwilą częściowo odpowiedział na moje pytanie. Chcę zapytać o grupę osób, która nie ma prawa do najniższej emerytury. Rozumiem, że świadczenia będą wtedy waloryzowane o kwotę minimum 10 zł. Czy pan minister posiada wiedzę, jak duża jest to grupa? Jaka jest średnia wysokość emerytury dla osób, które nie mają stażu, w związku z tym nie nabyły prawa do najniższej emerytury?
Podsekretarz stanu w MRPiPS Marcin Zieleniecki:
Pani przewodnicząca, szanowni państwo, nie dysponujemy obecnie danymi. Do opinii publicznej trafiają coraz częściej informacje na temat kwot świadczeń emerytalnych ustalanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na bardzo niskim poziomie. Są to bulwersujące informacje, ale musimy mieć świadomość, że mówimy o świadczeniach ustalanych dla osób, pracujących w przeszłości w okresie swojej aktywności zawodowej bardzo krótko. Często mówimy o ludziach, którzy przepracowali jeden miesiąc, zapłacili jedną składkę na ubezpieczenie emerytalne i po osiągnięciu wieku emerytalnego ZUS jest zobowiązany również ustalić prawo do świadczenia. Mogę powiedzieć, że liczba takich osób jest rosnąca.
Przewodnicząca poseł Beata Mazurek (PiS):
Dziękuję, panie ministrze. Widzę, że na liście obecności są przedstawiciele ZUS-u. Może ktoś z państwa jest w stanie odpowiedzieć na pytanie? Nie słyszę. Pani poseł, pozostaje nam zwrócenie się z pytaniem na piśmie do ZUS.
Proszę państwa, zamykam dyskusję. Stwierdzam zamknięcie pierwszego czytania. Nie zgłoszono wniosku o wysłuchanie publiczne. Przechodzimy do rozpatrzenia projektu.
Czy są uwagi do tytułu ustawy? Nie słyszę. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tytułu ustawy? Nie słyszę.
Czy są uwagi do art. 1? Nie słyszę. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia art. 1? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła art. 1.
Czy są uwagi do art. 2? Nie słyszę. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia art. 2? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła art. 2.
Czy są uwagi do art. 3? Nie słyszę. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia art. 3? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła art. 3.
Czy są uwagi do art. 4? Nie słyszę. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia art. 4? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła art. 4.
Czy są uwagi do art. 5? Nie słyszę. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia art. 5? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła art. 5.
Czy są uwagi do art. 6? Nie słyszę. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia art. 6? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła art. 6.
Czy są uwagi do art. 7? Nie słyszę. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia art. 7? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła art. 7.
Czy są uwagi do art. 8? Nie słyszę. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia art. 8? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła art. 8.
Czy są uwagi do art. 9? Nie słyszę. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia art. 9? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła art. 9.
Czy są uwagi do art. 10? Nie słyszę. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia art. 10? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła art. 10.
Czy są uwagi do art. 11? Nie słyszę. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia art. 11? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła art. 11.
Czy są uwagi do art. 12? Nie słyszę. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia art. 12? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła art. 12.
Proponuję, aby Komisja upoważniła Biuro Legislacyjne do dokonania korekt redakcyjnych w projekcie ustawy, jeżeli zostaną zauważone. Proponuję przegłosowanie całości projektu ustawy. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem proponowanej treści ustawy? (23) Kto jest przeciwny? (0) Kto wstrzymał się od głosu? (1) Stwierdzam, że Komisja przyjęła projekt ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw.
Na sprawozdawcę powyższego projektu proponuję pana posła Jana Mosińskiego. Czy są inne kandydatury? Nie słyszę. Czy ktoś jest przeciwny? Nie słyszę. Pan poseł wyraził zgodę. Czy ktoś z pań i panów posłów zgłasza wątpliwości, co do zgodności projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej? Nie słyszę. Stwierdzam, że nie istnieje wątpliwość, co do zgodności projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej.
Wyczerpaliśmy porządek dzisiejszego posiedzenia. Dziękuję państwu za obecność. Zapraszam na kolejne posiedzenie Komisji.