Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, obradująca pod przewodnictwem posła Andrzeja Maciejewskiego (Kukiz15), przewodniczącego Komisji, zrealizowała następujący porządek dzienny:
– informacja na temat zadań Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego,
– zmiany w składach osobowych podkomisji stałych.
W posiedzeniu udział wzięli: Sebastian Chwałek podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji wraz ze współpracownikami, Iwona Wieczorek dyrektor Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego, Grzegorz Kubalski zastępca dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich, Marek Olszewski przewodniczący Związku Gmin Wiejskich RP, Wojciech Sieradzan naczelnik wydziału w Ministerstwie Rozwoju, Agata Czyrsznic-Dobrowolska naczelnik wydziału w Ministerstwie Spraw Zagranicznych.
W posiedzeniu udział wzięli pracownicy Kancelarii Sejmu: Sławomir Jakubczak, Dariusz Myrcha – z sekretariatu Komisji w Biurze Komisji Sejmowych.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Dzień dobry, zapraszam wszystkich na miejsca.
Otwieram posiedzenie Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej.
Na podstawie listy obecności stwierdzam kworum.
Witam panie i panów posłów. Witam zaproszonych gości (dzisiaj mamy dużo gości). Witam przedstawicieli Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji na czele z podsekretarzem stanu, panem Sebastianem Chwałkiem.
Proszę o ciszę.
Witam w naszym towarzystwie panią Iwonę Wieczorek – dyrektora Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego. Witam pana Wojciecha Sieradzana z Ministerstwa Rozwoju i witam panią Agatę Dobrowolską z Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Witam naszych gości, czyli przedstawicieli korporacji samorządowych, którzy są z nami od dłuższego czasu, po posiedzeniu podkomisji ds. ustroju.
Porządek dzienny przewiduje pierwszy punkt: rozpatrzenie informacji na temat zadań Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego oraz punkt drugi: sprawy bieżące. O ile nie usłyszę sprzeciwu, to stwierdzę przyjęcie porządku dziennego.
Nie słyszę sprzeciwu.
Stwierdzam przyjęcie porządku dziennego.
Zatem proszę o zabranie głosu pana ministra Sebastiana Chwałka.
Podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Sebastian Chwałek:
Dziękuję bardzo, panie przewodniczący.
Szanowni państwo, nie chciałbym na mojej pierwszej obecności na posiedzeniu Komisji zabierać zbyt dużo czasu, a więc ograniczę się do krótkich informacji dotyczących instytutu, jego powołania i zakresu działania. Pozwolę sobie oddać głos pani dyrektor, aby przedstawiła zakres i koncepcję działalności Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego.
Na wstępie warto powiedzieć, że instytut został powołany zarządzeniem nr 36 Ministra Administracji z dnia 3 września 2015 r. Jest to zarządzenie w sprawie utworzenia państwowej jednostki budżetowej pod nazwą Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego. Zgodnie z przyjętymi rozwiązaniami instytut podlega byłemu Ministrowi Administracji i Cyfryzacji, który 4 września 2015 r. powołał pełnomocnika do spraw organizacji instytutu w osobie pana Marka Wójcika, pełniącego jednocześnie obowiązki dyrektora instytutu. Po objęciu rządów przez nowego ministra została podjęta decyzja o powołaniu z dniem 27 stycznia 2016 r., decyzją Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, pani dr Iwony Wieczorek na stanowisko pierwszego dyrektora Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego.
Zgodnie ze statutem instytutu, stanowiącym załącznik do zarządzenia, instytut realizuje zadania na rzecz harmonijnego rozwoju samorządu terytorialnego i podnoszenia standardów jego działania, a także zadania związane z prowadzeniem badań i analiz w zakresie funkcjonowania samorządu terytorialnego. Do jego zadań należy: opracowywanie ekspertyz, opinii, ocen dotyczących stanu funkcjonowania samorządu terytorialnego i jego organów, opracowywanie koncepcji aktów prawnych dotyczących samorządu terytorialnego, działalność wydawnicza, promocyjna oraz edukacyjna i szkoleniowa, w tym gromadzenie, przetwarzanie, upowszechnianie informacji wyników badań i prac rozwojowych w zakresie objętym przedmiotowym działaniem instytutu w formie publikacji, konferencji, sympozjów, seminariów krajowych i międzynarodowych. Ponadto, mamy wsparcie samorządu terytorialnego w zakresie zarządzania jakością, realizacją programów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej, popularyzowanie idei rozwoju społeczeństwa obywatelskiego i budowy e-administracji.
Instytut został zlokalizowany w Łodzi przy ul. Zielonej 18. Zgodnie z zarządzeniem, przy dyrektorze Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego działa rada programowa, jako jego podmiot opiniodawczy i doradczy w zakresie wykonywania zadań. Jest podmiotem opiniodawczym i doradczym w zakresie wykonywania zadań. Składa się z piętnastu członków. W obecnej chwili w skład rady wchodzi trzynastu członków, powołanych przez byłego Ministra Administracji i Cyfryzacji spośród osób posiadających wiedzę z zakresu działania samorządu terytorialnego lub finansów publicznych. Pierwsze posiedzenie rady odbyło się 10 listopada 2015 r. w siedzibie Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji.
Teraz pozwoliłbym sobie oddać głos pani dyrektor, która przedstawi bardziej szczegółowe informacje z zakresu działalności.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Dziękuję, panie ministrze.
O zabranie głosu poproszę panią dyrektor Iwonę Wieczorek.
Dyrektor Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego Iwona Wieczorek:
Panie przewodniczący, szanowni państwo, 27 stycznia 2016 r. zostałam powołana na stanowisko dyrektora Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego, więc jak państwo widzicie nie minął jeszcze miesiąc, a przez ten czas podjęłam już liczne działania, z którymi postaram się państwa zapoznać.
Do najważniejszych z nich należało przejęcie Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego od strony finansowo-księgowej i organizacyjnej. Brałam już udział w konferencji dotyczącej prezentacji raportu z badań standardów i usług pomocy integracji społecznej w Katowicach oraz organizowałam i realizowałam konferencję „Centra usług wspólnych – racjonalizacja kosztów działania w jednostkach samorządu terytorialnego” w Wieruszowie. Podejmowałam liczne działania organizacyjne na gruncie działalności merytorycznej instytutu, które zaraz omówię i przedstawię. Nawiązałam już też współpracę m.in. z Wydawnictwem Naukowym Uniwersytetu Łódzkiego (seria Akademia Samorządowca) oraz podjęłam się licznych spotkań roboczych m.in. z samorządowcami, środowiskiem naukowym. Odbyłam spotkanie z przedstawicielami SKO z Konina i Gorzowa Wlkp., z prezesem Ogólnopolskiego Sejmiku Osób Niepełnosprawnych. Brałam także udział w zarządzie Związku Miast Polskich w Poznaniu.
Króciutko powiem kilka słów o sobie, aczkolwiek obiecuję, że nie będę mówiła zbyt długo na swój temat. Jestem doktorem nauk ekonomicznych, adiunktem w Katedrze Pracy i Polityki Społecznej Uniwersytetu Łódzkiego. Byłam prezydentem miasta Zgierza, jak również członkiem zarządu Związku Miast Polskich, członkiem zarządu Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego, członkiem Powiatowej Rady Zatrudnienia oraz członkiem Rady Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego. Jak wynika z mojego doświadczenia zawodowego odbywałam też zagraniczne staże naukowe. Byłam wykładowcą w AHE Dublinie i Paryżu. Była koordynatorem i sekretarzem licznych projektów unijnych. Co jest z tym związane, to byłam autorką i współautorką kilkudziesięciu publikacji naukowych. Organizowałam i brałam udział w licznych konferencjach i seminariach naukowych.
Posiadam też jedną, słabą stronę, a być może nawet więcej, ale o tej słabej stronie wspomnę w dalszym ciągu mojego wystąpienia. Uważam, że ta słaba strona daje również siłę i jest niezwykle ważna tematycznie dla samorządów terytorialnych, które nie zawsze i nie w tak ważnym stopniu realizują te zadania.
O tym będzie za chwilę.
Szanowni państwo, koncepcja działań Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego przewiduje podejście zintegrowane i kompleksowe do samorządności w Polsce. Celem działania będzie stymulowanie zrównoważonego i innowacyjnego rozwoju jednostek samorządu terytorialnego w Polsce oraz diagnoza, analiza i rekomendowanie kierunków zmian w zakresie lokalnych polityk szczegółowych. Zgodnie z realizacją zadań statutowych Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego (§ 3 pkt 2 ppkt 3) proponuję organizację i realizację szkoleń, seminariów i konferencji. Zaplanowane w najbliższym czasie szkolenia i konferencje w tematyce zgłoszonej przez samorządowców to m.in. cykl konferencji na temat centr usług wspólnych, racjonalizacja kosztów działania w jednostkach samorządu terytorialnego mających na celu wypracowanie modelowych rozwiązań tworzenia CUW w jednostkach samorządu terytorialnego w związku z nowelizacją ustaw samorządowych. Nowe przepisy w tym zakresie zaczęły obowiązywać z dniem 1 stycznia 2016 r. Ustawa z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw otwiera możliwość szerokiego zastosowania mechanizmu wspólnej obsługi w samorządzie, czyli tworzenia CUW-ów. Dotychczas w oświacie funkcjonowały tzw. ZEAS-y, czyli zespoły ekonomiczno-administracyjne. Jednak z uwagi na zmiany prawne konieczne będzie ich dostosowanie do nowych uregulowań. Okres przejściowy trwa jeden rok od wejścia w życie ustawy, dlatego samorządy mają czas na przekształcenie dotychczasowych ZEAS-ów w CUW-y do końca 2016 r. Zakres tematyczny konferencji obejmuje m.in. aspekty prawne, zarządcze, ekonomiczne tworzenia CUW-ów oraz dobre praktyki organizacji CUW. Pierwsza konferencja z tego cyklu odbywała się w Wieruszowie, kolejna planowana jest na 11 marca w Tarnowie. Następne odbędą się w innych miastach, według zapotrzebowania zgłaszanego przez samorządy.
Kolejną konferencją, którą będziemy organizować to konferencja naukowa, współorganizowana z Uniwersytetem Łódzkim, z Wydziałem Ekonomiczno-Socjologicznym na temat urzędu administracji samorządowej jako pracodawcy z wyboru, która odbędzie się 20 kwietnia br. na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym Uniwersytetu Łódzkiego. Konferencja ta jest cyklicznym spotkaniem teoretyków i praktyków. Jej założeniem, wzorem lat ubiegłych, jest wymiana poglądów i doświadczeń pomiędzy światem nauki i praktyki. Celem konferencji jest omówienie problematyki z zakresu budowy pozytywnego wizerunku urzędów i urzędników. W czasie konferencji prelegenci, którzy będą przedstawicielami zarówno świata nauki i praktyki odnoszą się do kwestii doskonalenia kontaktów urzędów z otoczeniem, kształtowania wizerunku urzędnika i urzędu.
Kolejną konferencją będzie konferencja na temat współpracy międzysektorowej w środowisku lokalnym, organizowana we współpracy z Centrum Edukacyjnym Szczecińskiej Fundacji Talent, Promocja, Postęp w Barlinku w maju. Celem konferencji jest promowanie modelu współpracy administracji publicznej i organizacji pozarządowych. W czasie konferencji prelegenci odniosą się m.in. do kwestii współpracy przy tworzeniu polityk publicznych. Model współpracy administracji publicznej organizacji pozarządowych przedstawi dyrektor Departamentu Pożytku Publicznej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Tworzenia warunków do aktywności społecznej w zachodniopomorskim omówi dyrektor Wydziału Współpracy Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Marszałkowskiego. O współpracy samorządu i organizacji pozarządowych w zakresie realizacji zadań publicznych, na przykładzie miasta Szczecina, opowie prezydent miasta Szczecina. Dobre praktyki współpracy samorządu z NGO w powiecie myśliborskim przybliży nam starosta myśliborski. O współpracy międzysektorowej w pomocy społecznej (dobre praktyki z zakresu integracji działań na rzecz lokalnego środowiska) opowie dr Włodzimierz Durka z Uniwersytetu Szczecińskiego.
Planuję również cykl szkoleń na temat rewitalizacji obszarów miejskich (praktyczne aspekty nowych rozwiązań w zakresie rewitalizacji i przygotowanie gminnego programu rewitalizacji). Zakres tematyczny będzie obejmował omówienie ustawy o rewitalizacji, wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020, diagnozy zjawisk problemowych, jako podstawy delimitacji obszaru zdegradowanego, obszaru rewitalizacji, partycypację społeczną i partnerstwa jako niezbędne elementy procesu rewitalizacji, sporządzenie programu rewitalizacji i wdrażanie rewitalizacji…
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Przepraszam.
Mam prośbę – proszę nie przeszkadzać pani dyrektor.
Dyrektor Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego Iwona Wieczorek:
Proponujemy również warsztaty „Superwizja pracy socjalnej dla praktyków” w kwietniu 2016 r. Są one przeznaczone dla metodyków pracy socjalnej i specjalistów pracy socjalnej oraz superwizorów. Proponowana tematyka to superwizja pracy socjalnej z perspektywy rozporządzenia ministra, modele superwizji i superwizja jako narzędzie wspierające rozwój pracy socjalnej.
Należy zauważyć, że rozporządzenie wykonawcze dotyczące superwizji jest obecnie w opracowaniu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Każda jednostka organizacyjna pomocy społecznej będzie miała obowiązek przeprowadzania superwizji.
Dodatkowo przewidywana jest organizacja konferencji, szkoleń i seminariów o tematyce zgłoszonej przez samorządowców. Są to m.in. praktyczne aspekty tworzenia związków metropolitalnych.
Tu chciałam podkreślić, że mój poprzednik pełniący obowiązki dyrektora, pan Marek Wójcik też planował organizację takiej konferencji. Natomiast, ze względów organizacyjnych byłam zmuszona ją przenieść. Miała ona odbyć się 1 lutego. Jak państwo wiecie 27 stycznia objęłam to stanowisko. Konferencja miała być przeprowadzona w instytucie na ul. Zielonej 18, na ponad 60 osób. Przyczyną, dla której zdecydowałam się na przesunięcie terminu tej konferencji były m.in. niedostosowane warunki lokalizacyjne i niespełniające norm BHP oraz ppoż., ponieważ żadne z pomieszczeń w Narodowym Instytucie Samorządu Terytorialnego nie może pomieścić więcej niż 50 uczestników. Tam było ponad 60 osób zgłoszonych, więc nie było to możliwe. Było tak wielu chętnych na uczestnictwo w konferencji, że uważam, że konferencja musi być i zostanie zorganizowana w innym terminie. Może będzie to dwudniowa konferencja, bo wiemy, że temat jest interesujący a nawet – dyskusyjny.
Szanowni państwo, kolejne tematy, o których dyskutowałam z samorządowcami to m.in. realizacja zadań z zakresu działań prozdrowotnych i profilaktycznych. Tutaj chciałabym wrócić to tej mojej słabej strony.
Szanowni państwo, z zażenowaniem, lecz muszę o tym wspomnieć. Jestem nosicielką mutacji genu BRCA1 odpowiedzialnego za raka piersi i jajnika, dwa razy w moim życiu walczyłam z nowotworem. Ta piękna fryzura to peruka i pozostałość ostatniej walki z chorobą. Mimo, że w życiu zawsze kieruję się dużym obiektywizmem to proszę mi wybaczyć w tym temacie subiektywne podejście.
Szanowni państwo, ten temat, czyli działania prozdrowotne i profilaktyczne jest to służebna rola samorządów wobec mieszkańców a nieraz, przez niektóre samorządy, ten temat jest, podkreślam, niejako marginalizowany. Przechodziłam drogę jako pacjent. Wiem, co to znaczy być pacjentem (nie jeden raz, acz kilka). Teraz nasz kolega samorządowiec, burmistrz jednego z miasteczek w województwie łódzkim walczy o życie, aczkolwiek wiemy, że ta walka jest skazana na niepowodzenie. Rok cieszył się tym, że był burmistrzem. Być może dlatego aktywnie działam w tym temacie.
Szanowni państwo, może dzięki mojej słabej stronie aktywizowałam i aktywizuję kobiety. Dzięki mnie kilka tysięcy kobiet z naszego województwa przebadało się pod kątem mutacji genu BRCA1. Nie chcę nikogo straszyć, ale proszę mi wierzyć, że choroba dotyczy nie tylko kobiet, ale również mężczyzn. Czasem jest to łut szczęścia. Proszę mi wierzyć, że jestem świadomym pacjentem. Zwłaszcza, że kilka lat temu walczyłam o życie i byłam właściwie prowadzona. Współpracuję z Międzynarodowym Centrum Nowotworów Dziedzicznych w Szczecinie, jednak za drugim razem nie zadecydowała profilaktyka a jednak łut szczęścia. Być może niewiele osób ma tyle szczęścia co ja. Okazuje się, że powinniśmy kłaść bardzo duży nacisk na profilaktykę i działania prozdrowotne. Rozumiem, że nie wszyscy mieszkańcy, ludzie są świadomi. Nie wszyscy chcą się badać i nie wszyscy rozumieją takie działania, ale część na pewno jest świadomych. Na pewno będę wspierała te samorządy, które będą chciały podejmować działania w tym temacie.
Jeszcze raz proszę o wybaczenie mojego subiektywnego podejścia. Jednak z drugiej strony wiem, co to znaczy być pacjentem.
Przechodząc płynnie do kolejnych działań to – dodatkowe tematy, które podnosili samorządowcy są to partnerstwa publiczno-prawne w sektorze finansów samorządowych, możliwości adaptacji rozwiązań z zakresu smart city na potrzeby polskich miast, realizacja zadań z zakresu transportu zbiorowego, gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego dla radnych. Mój poprzednik realizował takie jedno szkolenie dla radnych z gminy Nowosolnej. Jest tutaj kilka a nawet – kilkanaście propozycji. Myślę, że będą wpływały następne i wspólnie m.in. z radą programową będziemy realizować pewne koncepcje.
Szanowni państwo, zgodnie ze statutem Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego (§ 3 pkt 2 ppkt 1 i ) przewiduje się również opracowanie ekspertyz, opinii prawnych, koncepcji zmian aktów prawnych oraz diagnoz dotyczących stanu funkcjonowania samorządu terytorialnego zgodnie z zapotrzebowaniem właściwych ministerstw, jednostek samorządu terytorialnego oraz organizacji jednostek samorządu terytorialnego m.in. w zakresie podziału terytorialnego obszarów metropolitalnych i decentralizacji instytucji publicznych. W tym zakresie uważam, że niezwykle ważnym jest stworzenie bazy ekspertów dziedzinowych współpracujących z NIST oraz bazy recenzentów celem monitorowania jakości opracowywanych ekspertyz i wyników badań. Jak wspominałam wcześniej odbyłam spotkanie z przedstawicielami SKO w Koninie i Gorzowie Wlkp., którzy zgłosili uwagi w kierunku zmian w obszarze postępowań administracyjnych, aby znowelizować ustawy administracyjne i usunąć, ich zdaniem, szereg wadliwych regulacji uchwalonych w szybkim tempie od stycznia do września 2015 r. Cytuję tutaj słowa przedstawicieli.
Wczoraj, na zarządzie Związku Miast Polskich w Poznaniu od prezydenta Inowrocławia, pana Ryszarda Brejzy otrzymałam propozycję zmian: w ustawie z 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt, o nowelizacji ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, o nowelizacji ustawy z dnia 5 stycznia o kierujących pojazdami, o wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, o nowelizacji ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym oraz o nowelizacji ustawy o zmianie ustawy Prawo budowlane, jak również o wprowadzeniu zmian w rozporządzeniu Rady Ministrów z 14 września 2004 r. w sprawie sposobu i trybu przeprowadzenia przetargów oraz rokowań na zbycie nieruchomości. Są to koncepcje, które przedstawił prezydent Inowrocławia.
Zgodnie ze statutem NIST (§ 3 pkt 2 ppkt 3) przewiduje się realizację zadań z działalności wydawniczej, promocyjnej poprzez publikowanie wyników prowadzonych badań i ekspertyz w formie opracowań elektronicznych umieszczonych na stronie NIST oraz publikacje we współpracy z ogólnopolskimi oraz uniwersyteckimi wydawnictwami, m.in. Wolters Kluwer, Samorząd Terytorialny, Wydawnictwo Doradca Samorządu, czy wspominane już przeze mnie Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, czy seria – Akademia Samorządowa, która promowana jest przez Polską Agencję Prasową.
Ponadto, proponuje się popularyzowanie dobrych praktyk samorządowych przez przygotowanie serii artykułów samorządowych i publikacji książkowych, zamieszczenie na stronie internetowej Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego informacji o bieżących konferencjach i seminariach dotyczących problematyki samorządu terytorialnego organizowanych przez inne podmioty niż NIST, rozpowszechnianie informacji o działalności NIST i możliwości współpracy przez narzędzia internetowe oraz spotkania.
Zgodnie ze statutem Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego (§ 3 pkt 2 ppkt 4) możliwe jest wsparcie samorządu w zakresie zarządzania jakością poprzez przygotowanie i organizację cyklu szkoleń w zakresie zarządzania jakością oraz organizację chociażby międzynarodowej konferencji o wyżej wymienionej problematyce. Status NIST (§ 3 pkt 2 ppkt 5) przewiduje realizację programów i projektów współfinansowanych z Unii Europejskiej. W tym zakresie planuję wszelką współpracę i zaangażowanie w realizacji tego działania. Przedmiotem projektów, które mogłyby być realizowane są m.in. opracowanie dotyczące stanu funkcjonowania samorządu terytorialnego i jego organów, opracowanie przeglądu aktów prawnych dotyczących samorządu terytorialnego, promocja rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, opracowanie modelu realizacji i wdrażania z zakresu e-administracji, w ramach realizacji planu na rzecz odpowiedzialnego rozwoju oraz wizyty w urzędzie, czy też działań wspierających dla modelu sprawnego działania administracji w ramach planu na rzecz odpowiedzialnego rozwoju.
Oczywiście, każde z powyższych zadań jest do realizacji z wykorzystaniem środków zewnętrznych.
Statut NIST, w § 3 pkt 2 ppkt 6, zakłada popularyzowanie idei społeczeństwa obywatelskiego i budowy e-administracji. Zadanie będziemy realizować m.in. poprzez diagnozowanie zakresu wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnej w administracji samorządowej, szczególnie w aspekcie angażowania mieszkańców i innych interesariuszy w sprawy publiczne, identyfikację luki dobrych praktyk w tym zakresie oraz analizę relacji zachodzących pomiędzy aktywnymi społecznie obywatelami a samorządem, opracowanie i upowszechnianie informacji i rekomendacji z badania, wskazania narzędzi komunikacji społecznej możliwej do realizacji. Przewiduje się realizację programu „Edukacja obywatelska dla młodzieży szkolnej”, stworzenie poradnika o samorządzie terytorialnym i społeczeństwie obywatelskim dla młodzieży i, być może, organizację konferencji.
Zgodnie ze statutem NIST, § 4 zakłada się systematyczny monitoring poziomu rozwoju lokalnego we współpracy z ogólnopolskimi organizacjami m.in. ze Związkiem Miast Polskich, Unią Metropolii, Unią Miasteczek Polskich, Związkiem Województw, Związkiem Powiatów Polskich, Związkiem Gmin Wiejskich, Krajowym Stowarzyszeniem Sołtysów, Krajową Reprezentacją Samorządowych Kolegiów Odwoławczych i Krajową Radą Regionalnych Izb Obrachunkowych. Ponadto, we współpracy ze Związkiem Miast Polskich przewiduję realizację badania diagnozy potrzeb samorządów celem dostosowania oferty działalności NIST do zapotrzebowania. W związku z wdrażanymi programami, czy projektami NIST jest gotowy wspierać właściwe resorty w realizacji tych zadań.
Szanowni państwo, panie przewodniczący, szanowna Komisjo, proszę państwa bardzo o współpracę, ponieważ zdanie szanownych państwa jest dla mnie niezwykle cenne, podnosząc i mając na względzie państwa doświadczenie.
Jeszcze raz pragnę podkreślić służebną rolę organów samorządu terytorialnego na rzecz mieszkańców, jak i służebną rolę Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego dla organów administracji rządowej i samorządowej.
Dziękuję serdecznie.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Dziękuję serdecznie za przedstawienie.
Zaraz przejdziemy do dyskusji, najpierw chciałem podzielić się pewną refleksją. Rozmawialiśmy z panią przewodniczącą. Strasznie dużo informacji, ale ciągle szukam odpowiedzi, wyróżnika jakim jest narodowy instytut.
Nie ukrywam, że w tej całej prezentacji zabrakło mi wyróżnika, bo praktyka 26 lat pokazuje dzisiaj, że mamy wiele organizacji, które robią podobne rzeczy.
Pani dyrektor – chciałbym, aby przyjąć pewną formę akcentu do współpracy i refleksji. Liczę na to, że narodowy instytut zobowiązuje. Komisja widzi potrzebę współpracy, ale są to początki. Pani też jest od niedawna. My też jesteśmy na początku drogi jako kadencja.
Chciałbym, abyśmy wspólnie wypracowali pewną praktykę i tradycję w połączeniu z korporacjami – co narodowy instytut ma tak naprawdę wnieść w ideę samorządu? Nie na zasadzie widły i powidła. Boję się, że może być to takie rozdrobnienie.
Jest to moja taka mała obawa. Może jest bezpodstawna. Nie wiem, jakie są opinie innych.
Chciałbym, żeby udało się coś sprecyzować i wypracować na przyszłość coś, co będzie mówiło, że w narodowym instytucie w Łodzi, coś takiego powstało i będziemy na tym pracować.
Proszę bardzo, pani dyrektor.
Dyrektor Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego Iwona Wieczorek:
Panie przewodniczący, szanowni państwo, przychylam się do każdego zdania i propozycji zgłaszanych przez państwa. Będę starała się wypracowywać koncepcje, które będą zadowalały państwa.
Jak powiedziałam, zgodnie ze statutem narodowego instytutu samorządowego i zakresem działania, który wynika ze statutu, wynikła koncepcja mojej działalności. Nie mogę sobie pozwolić, aby jedne zadania ze statutu realizować a innych – nie. Tak został skonstruowany statut, do którego się odnoszę, dlatego koncepcja została tak przedstawiona.
Jeszcze raz podkreślam, że będę pochylała się nad tym, co pan przewodniczący i pani przewodnicząca zaproponowali. Proszę uwierzyć, że na następne spotkanie postaram się odpowiadać w tym temacie.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Bardzo proszę, pan minister.
Podsekretarz stanu w MSWiA Sebastian Chwałek:
Dziękuję, panie przewodniczący.
Szanowni państwo, ministerstwo jako podmiot zwierzchni będzie przyglądało się możliwościom instytutu. Nie ukrywam, że instytut jest na początku swojej drogi. Instytut został powołany w końcu kadencji poprzedniego Sejmu i działalności poprzedniego rządu. W zasadzie w tej chwili (pewnie pani dyrektor to potwierdzi) jest tak naprawdę wyposażany. Do tej pory nie wszystko jest nawet, jeśli chodzi o wyposażenie, takie typowo biurowe.
Instytut ma dość złożony zakres funkcjonowania, ale wydaje mi się, że powinien zostać ograniczony do kilku głównych, kierunkowych zadań. Na pewno powinien być połączeniem, pośrednikiem pomiędzy samorządami a Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji w zakresie przygotowywania inicjatyw z zakresu funkcjonowania samorządu. Tu też instytut rozpoczął pewne prace na temat kwestii metropolii i konieczności ewentualnej zmiany tej ustawy. Niestety, ale ta ustawa została przyjęta dość pośpiesznie, pod koniec poprzedniej kadencji. Nie do końca odpowiada potrzebom i oczekiwaniom.
Możemy powiedzieć, że jest to jeden element, który w ramach funkcjonowania instytutu powinien zostać od nowa przeanalizowany i zweryfikowany pod kątem konkretnych rozwiązań legislacyjnych.
W ostatnich tygodniach pojawia się dość szeroka kwestia dotycząca propozycji podziału terytorialnego państwa. Rząd Prawa i Sprawiedliwości poza dwoma elementami, które miały dotyczyć dwóch województw nie wspomniał o żadnych innych zmianach. Z całej Polski napływają protesty przeciwko podziałowi innych województw, chociażby woj. częstochowskiego, świętokrzyskiego, kujawsko-pomorskiego.
Przypominam, że jeśli chodzi o Częstochowę lub świętokrzyskie nigdy nie padały takie deklaracje, więc trzeba wszystkich uspokoić. W ramach Ministerstwa Rozwoju trwają prace na temat podziału woj. mazowieckiego na tzw. dwa NUTS-y do celów statystycznych i w kwestii wykorzystania środków unijnych, aby Warszawa nie zawyżała tych wskaźników dla całego województwa. Niemniej jednak instytut będzie prowadził prace, analizy, odpowiadał na wszelkie wątpliwości i propozycje zmian terytorialnych w Polsce. Wymaga to bardzo dogłębnych i wnikliwych analiz. Nic pośpiesznie nie będzie przygotowywane. Myślę, że te dwa priorytety w pracach instytutu będą mogły w jakiś sposób zaowocować przygotowaniem dokumentów legislacyjnych.
Jak powiedziałem zamierzamy prawdopodobnie dokonać zmiany zarządzenia w zakresie celów działania instytutu. Teraz, jak powiedziała pani dyrektor, musiała przygotować informację prezentację zgodnie z obecnie obowiązującym statutem. Dopiero faktycznie w grudniu instytut otrzymał pomieszczenia. Pani dyrektor obejmując swoje stanowisko rozpoczyna misję w zasadzie od podstaw. Dopiero zaczynamy rozwijać możliwości instytutu. Trzeba mieć jeszcze jedno na względzie – jest to wysokość budżetu tego instytutu. Nie został on zbytnio zwiększony, ponieważ instytut nie wykazał się, więc budżet na poziomie 2600 tys. zł rocznie pozwala na skromną pracę. Jeśli teraz uda się rozwinąć działalność w ramach tych środków, wypada zwiększyć budżet tego instytutu, aby mógł wykonywać swoje zadania.
Dziękuję bardzo.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Dziękuję bardzo.
Pani przewodnicząca Wielgus.
Poseł Joanna Scheuring-Wielgus (N):
Dziękuję.
Mam dwa pytania do pana ministra.
Zafrapował mnie pan ustawą metropolitalną. Czy coś już więcej wiadomo? Powiedział pan, że będą ewentualne zmiany. Chciałam się dowiedzieć więcej, bo akurat jestem z Torunia.
Nie wiem, czy ktoś jest z Bydgoszczy?
Nie słyszę.
Drugie pytanie do pani dyrektor. Wspominała pani o sieci ekspertów i doradców. Czy bierze pani pod uwagę ekspertów z ruchów miejskich? Jestem jedną z dwóch przedstawicielek ruchów miejskich w Sejmie. My na sprawy samorządowe patrzymy trochę z innej perspektywy, takiej bardziej społecznej. Czy może pani powiedzieć, jak będzie wyglądał dobór takich ekspertów?
Dziękuję.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Dobrze.
To oddamy głos kobiecie – pani dyrektor, proszę bardzo.
Dyrektor Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego Iwona Wieczorek:
Panie przewodniczący, aż mi niezręcznie…
Szanowna pani poseł, jeżeli chodzi o recenzentów to, jak bywa w świecie nauki i jest to oczywiste dla mnie oraz wszystkich państwa, recenzentami mogą być tylko osoby z tytułem naukowym profesora. Tutaj rozwiewam wszystkie wątpliwości.
Jeżeli chodzi o ekspertów to chcę stworzyć formułę otwartą, aby mogły się zgłaszać osoby do bazy ekspertów z różnych dziedzin, nie tylko od strony świata nauki. Nie ukrywam, że moje kontakty ze światem nauki i wieloletnia praca na uniwersytecie spowodowały to, że kontakt ze światem nauki jest dla mnie oczywisty. Nie tylko wynika to ze współpracy ze środowiskiem naukowców z woj. łódzkiego, ale również ogólnopolskiego. Również będziemy zabiegać o ekspertów-praktyków i będziemy tworzyć tę formułę. Jest koncepcja, założenie, żeby eksperci byli różnorodni.
Podkreślam to, żeby recenzentami byli profesorowie.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Dziękuję bardzo.
Pan minister, proszę bardzo.
Podsekretarz stanu w MSWiA Sebastian Chwałek:
Jeżeli chodzi o kwestię metropolii to rozumiem, że pani jako przedstawiciel Torunia porusza problem, czy Bydgoszcz i Toruń razem, czy osobno?
Myślę, że nowelizacja, o której mówimy nie będzie problemem w tym zakresie. Początkowy projekt ustawy metropolitalnej zakładał jedną metropolię, czyli konglomerację śląską na poziomie ponad 3000 tys. mieszkańców. Mówienie o metropolii na poziomie 500 tys. mieszkańców w kontekście europejskim, światowym brzmi trochę niepoważnie. Problemy, które miała załatwiać ustawa metropolitalna będzie można realizować w innej formule, ale szumnie nie nazywając metropoliami a raczej – połączeniem jednostek samorządu terytorialnego o liczebność 500 tys. mieszkańców.
Spokojnie rozpoczynamy te prace. To pewnie też było podnoszone, że w dokumentach europejskich podczas prac Komisji przy ustawie metropolitalnej żadne z polskich obszarów nie wybrzmiewa jako metropolia. Wypadałoby zbytnio nie nadużywać pojęcia metropolii. Nowelizacja będzie prawdopodobnie zmierzała do innego określenia możliwości realizacji potrzeb, które są w ramach możliwości tworzenia wspólnej komunikacji, polityki odpadami oraz chociażby zagospodarowania przestrzennego, ale – bez szumnych nazw.
Dziękuję bardzo.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Dziękuję.
Czy ktoś z państwa posłów ma pytania do pani dyrektor i pana ministra?
Pan poseł Grabiec, proszę bardzo.
Poseł Jan Grabiec (PO):
Panie ministrze, zapytam odnośnie ostatniego stwierdzenia i informacji o planach zmian w ustawie o związkach metropolitalnych.
Czy ministerstwo pracuje nad projektami rozporządzeń, które – zgodnie z ustawą, która weszła w życie w styczniu – powinny zostać wydane, tak żeby samorządy mogły według dzisiaj obowiązujących przepisów występować z wnioskami o powołanie związków metropolitalnych?
Czy też te prace nie toczą się? A jeśli tak, to dlaczego?
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Panie pośle, mam prośbę – dzisiaj mamy temat o instytucie. Rozumiem, że temat, który dotyczy metropolii będzie jutro jednym z tematów.
Proszę bardzo, panie ministrze.
Proszę, żeby pytania były na temat.
Podsekretarz stanu w MSWiA Sebastian Chwałek:
Podstawowa kwesta to rozporządzenie tzw. delimitacyjne, dotyczące wskazania obszarów. Ono bardziej obejmuje zagadnienia z zakresu ministerstwa rozwoju regionalnego. Niemniej jednak będziemy nad tym pracowali. Wstępne analizy, początki przygotowań nad projektem tego rozporządzenia już mamy. Pozostałe rozporządzenia są na wstępnym etapie analiz wewnątrz ministerstwa.
Jak mówiłem, będziemy pracowali równorzędnie nad różnymi rozwiązaniami, które będziemy chcieli przedstawić w najbliższym czasie.
Dziękuję.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Dziękuję.
Pan Marek Olszewski zgłaszał się z pytaniem.
Przewodniczący Związku Gmin Wiejskich RP Marek Olszewski:
Dziękuję.
Szanowni państwo przewodniczący, państwo posłowie, chciałem odnieść się do szerokiego zakresu działania instytutu, który pani dyrektor przedstawiła. Te zamierzenia są bardzo szerokie. Jak zauważyłem one idą bardziej w kierunku szkoleń i popularyzacji wiedzy o samorządzie. Jako człowiek, który jest w radzie programowej (a instytut dopiero zaczyna i rada programowa jeszcze nie zaistniała) chciałbym podzielić się refleksją.
Jeżeli dobrze sobie przypominam, to idea powołania instytutu wzięła się stąd, że Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego to bardzo ciekawe i oryginalne ciało nawet na gruncie europejskim. Jest to miejsce, gdzie spotyka się reprezentacja polskiego samorządu i rządu RP, omawiając projekty aktów prawnych dotyczących samorządu. Zawsze była obarczona pewną wadą braku symetrii. Rząd był zawsze silniejszy, jeżeli chodzi o zaplecze prawne i eksperckie. To jest oczywiste.
Strona samorządowa jest trochę za słaba, żeby poradzić sobie z dziesiątkami aktów prawnych, co do których w niemałym pośpiechu nie była w stanie odnieść się merytorycznie. Nie wszystkie organizacje pozarządowe dysponują takim potencjałem finansowym, czy organizacyjnym, aby sobie z tym poradzić. Wtedy pojawił się pomysł utworzenia instytutu, który mógłby wspomóc stronę samorządową, także stronę samorządową w komisji wspólnej oraz być miejscem pewnej refleksji nad tym, co dalej zrobić i jak kształtować współpracę. W pierwotnym, formułowanym założeniu miał być instytucją ekspercką o charakterze naukowym, która wspierałaby wspólne działania rządu i samorządu, gdy chodzi o kształtowanie prawa samorządowego.
Oczywiście, jak pani dyrektor zauważyła, zakres w statucie jest szerszy.
Chciałem zwrócić uwagę na to, co było na samym końcu wypowiedzi pani dyrektor – moim zdaniem, powinno być to na początku. Wszystkie kwestie związane z popularyzacją, połączenia wiedzy ze szkoleniami, to jest ten drugi plan działalności instytutu według mojego wyobrażenia.
Przepraszam, że pozwalam sobie na te uwagi, ale myślę, że warto je przedstawić teraz na samym początku, kiedy kształtuje się dopiero sposób funkcjonowania tej instytucji. Warto przemyśleć, czy inaczej nie rozłożyć akcentów w działalności tego instytutu.
Dziękuję.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Pani dyrektor, za chwilę.
Zróbmy turę trzech pytań i później odpowiedź…
Dobrze, proszę pani dyrektor.
Dyrektor Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego Iwona Wieczorek:
Szanowny panie, przyjmuję pana uwagi.
Chciałabym zaznaczyć to po raz któryś, że – jak wspominałam na początku – jako dyrektor Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego musiałam odnieść się do wszystkich zadań, które ujęte są w statucie. Nie mogłam pominąć żadnego, bo uważam, że to nie uchodzi.
Przyjmuję uwagi, że to, co było na końcu powinno być na początku. Jeżeli chodzi o służebną rolę to zgadzam się – tak, służebna rola powinna być cały czas wymieniana i podkreślana. Natomiast, akurat na końcu omawiałam § 4 a nie § 3, który nawet w związku z kolejnością działań statutowych jest jako pierwszy.
Oczywiście, chylę głowę i postaram się dostosować się do wszystkich uwag. Cel nadrzędny to ekspertyzy, opinie, szkolenia. Natomiast, jak powiedziałam, jeszcze nie skończyłam miesiąca jako dyrektor a więc te działania związane z seminariami, szkoleniami, które zaproponował mój poprzednik, pan Wójcik, postanowiłam kontynuować. Niektóre są niezwykle ważne. Wiąże się to ze zmianami, nowelizacjami ustaw i rozporządzeń.
Dziękuję.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Pani dyrektor, wszyscy mamy świadomość, że przez miesiąc nie da się nic zrobić, na razie jest to wdrożenie.
Myślę, że nikt nie ma osobistych uwag. Są sugestie i tak proponowałbym to przyjmować, mniej osobiście a bardziej koncepcyjnie. Tak naprawdę nikt nie wie, jak będzie wyglądał instytut za rok i co nam z tego dziecka wyrośnie. Jesteśmy na pewnym etapie wsparcia partnerów, korporacji i posłów.
Taka jedna uwaga i sugestia: ma pani w nas sojuszników. Jako sojusznicy będziemy chcieli być aktywnym podmiotem, jako Komisja, ale także korporacje. Na prawdziwe oceny musimy jeszcze poczekać.
Proszę bardzo, pan poseł Uściński.
Dyrektor Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego Iwona Wieczorek:
Panie przewodniczący, ad vocem.
Bardzo się cieszę, trzymam pana za słowo, że mamy wśród państwa samych sojuszników.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Dziękuję.
Pan poseł Uściński.
Poseł Piotr Uściński (PiS):
Nie wiem, czy moja wypowiedź będzie w takim samym duchu.
W żaden sposób nie mogę skomentować pracy instytutu, który działa od miesiąca czasu. Cieszę się z tego, co zapowiedział pan minister, że przyjrzycie się państwo statutowi i zadaniom instytutu. Jak przejrzałem statut i posłuchałem pana z rady programowej instytutu, to wydaje mi się, że zadania i pomysł na instytut nie są dobrze sprecyzowane.
Myślę, że wśród posłów, którzy byli samorządowcami budzi się pytanie, dlaczego w ogóle powołano instytut i czy te 2600 tys. zł budżetu nie lepiej przekazać w dotacjach organizacjom, które już istnieją typu Związek Powiatów Polskich lub Związek Miast Polskich, po prostu korporacjom, które pracują koncepcyjnie? Po co tworzyć kolejny byt? Jak już są organizacje, które pracują koncepcyjnie nad samorządem terytorialnym i są tym wsparciem dla samorządu, zapleczem merytorycznym, które przygotowuje analizy dla samorządowców, członków Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu.
Warto się temu przyjrzeć.
Może nie w tej chwili wylewać dziecka z kąpielą i wycofywać się z tego.
Na pewno warto przyjrzeć się zadaniom instytutu i znaleźć jakąś wizję, która będzie sensowna. Robienie wszystkiego przez instytut i próba konkurowania na rynku z innymi podmiotami, gdzie jest wiele konferencji, szkoleń dla samorządowców.
Nie wiem, czy jest to najlepsze rozwiązanie.
Dziękuję.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Dziękuję bardzo.
Proszę bardzo, pani poseł Beata Mateusiak-Pielucha.
Poseł Beata Mateusiak-Pielucha (PiS):
Panie przewodniczący, szanowni państwo, mam pytanie wiążące się z poprzednią wypowiedzią. Czy Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego i w jakim zakresie współpracuje już z istniejącymi związkami gmin, miast, powiatów? Te organizacje naprawdę dobrze działają.
Pani dyrektor, większość posłów na tej sali ma bogate doświadczenie samorządowe. Dobrze wiemy, o czym mówimy. Wiemy jakiego wsparcia potrzebuje samorząd. Wiemy także w jakim zakresie korzystalibyśmy z opracowań.
Stąd moje pytanie: czy taka współpraca i w jakim zakresie jest nawiązana?
Jeszcze jedno pytanie.
Pani dyrektor, jeżeli w ekspertyzach będzie opierała się pani tylko na profesorach to, z całym szacunkiem do nich, ale profesorowie dużo nie wiedzą o samorządzie i myślę, że baza ekspercka powinna być bardziej zróżnicowana.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Dziękuję bardzo.
Proszę bardzo, pani dyrektor.
Dyrektor Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego Iwona Wieczorek:
Szanowna pani poseł, jeżeli chodzi o ostatnią treść, to mówiłam to w kontekście recenzentów. Niestety, ale innej koncepcji tutaj nie widzę. Moje wieloletnie doświadczenie, chociażby związane ze światem nauki, powoduje to, że profesorów również oceniają profesorowie. Recenzować mogą osoby z wyższym tytułem niż dana osoba, więc w zakresie recenzji nie wiedzę innego rozwiązania.
Jak wspominałam, widzę szerokie grono ekspertów. Natomiast uważam, że recenzje są konieczne, aby podnieść i ocenić poziom jakości sporządzanych ekspertyz. Recenzja to nie jest nic złego. To jest także nowe doświadczenie dla recenzowanego autora i może to w przyszłości podnosić jakość jego prac.
Jak już mówiłam, jeśli chodzi o ekspertów, to widzę możliwość szerokiego grona.
Odnosząc się do pani pierwszej wypowiedzi – brałam udział w konferencji organizowanej wspólnie przez instytut i Śląski Związek Gmin i Powiatów dotyczącej badań standardów usług pomocy integracji społecznej w gminach i powiatach woj. śląskiego. Miałam więc możliwość nawiązania pierwszych kontaktów. Jak już wcześniej mówiłam, byłam już na zarządzie Związku Miast Polskich. Rozmawiałam również z panem dyrektorem Andrzejem Porawskim o szeroko zakrojonej współpracy. Jak mówiliśmy, mają oni instrumenty elektroniczne do badania diagnozy potrzeb samorządów. My możemy przygotować narzędzie badawcze. Współpraca na pewno będzie.
Jak podkreślałam, nie ma jeszcze miesiąca, a w związku z tym, nawiązanie szerokiej współpracy nie było możliwe. Natomiast, jak podkreślałam, odbyłam pierwsze spotkania ze światem nauki i samorządu, chociażby z SKO lub zarządem miast polskich. Proszę mi wierzyć, że będę słuchała tego, co mówią do mnie przedstawiciele samorządów, ponieważ byłam samorządowcem.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Proszę państwa, do głosu zgłosiły się jeszcze dwie osoby: pan przewodniczący Protas, pan poseł Wilk i, na koniec, będzie pan minister.
Jeszcze pani poseł, dobrze.
Proszę bardzo, pan przewodniczący Protas i będziemy przechodzić dalej.
Poseł Jacek Protas (PO):
Szanowni państwo, wydaje się, że kluczowym pytaniem, zagadnieniem jest to, dla kogo będzie pracował instytut? Na czyje potrzeby będzie wykonywał ekspertyzy, opracowania, itd.?
Zważywszy na to, że ojcami-założycielami całego przedsięwzięcia (jeżeli instytut można nazwać w ten sposób) były korporacje samorządowe skupione w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz ministerstwo odpowiedzialne za administrację w kraju. Po pierwsze, wydaje się, że współpraca z tymi instytucjami jest wpisana w statut instytutu. Poza tym, przedstawiciele instytutu są w radzie programowej.
Tak to się nazywa, tak?
Będą pewnie miały wpływ na plan pracy instytutu. Wiem, bo uczestniczyłem w rozmowach i rozważaniach przed założeniem instytutu, że będzie to świetny arbiter lub może być to świetny arbiter wszędzie tam, gdzie pojawią się naturalne animozje, różnice zdań pomiędzy rządem a samorządem terytorialnym. Częściowy antagonizm jest wpisany we współpracę. Z założenia pewne interesy są różne po stronie rządu i samorządu terytorialnego. Zakładając nawet chęć pełnej współpracy rządu i samorządu (bo obie instytucje pełnią najważniejsze funkcje publiczne i tworzą administrację publiczną w kraju) to jednak są punkty sporne.
Gdyby ekspertyzy i opracowania instytutu były niezależnym źródłem kształtowania pewnych opinii, czy też dostrzegania naturalnych sporów to, moim zdaniem, byłoby bardzo dobrze, instytut spełniłby wtedy swoje zadanie. Czy tak będzie, to zobaczymy. Dzisiaj pani dyrektor nie jest w stanie na to odpowiedzieć, ani nikt inny.
Wydaje mi się, i taki jest mój apel, żebyśmy dążyli do tego, aby eksperckie opracowania służyły rozwiazywaniu pewnych naturalnych sporów pomiędzy stroną samorządową a rządową.
Dziękuję.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Poseł Wilk, proszę bardzo.
Poseł Jerzy Wilk (PiS):
Chciałem wyjaśnić sytuację, o której mówiła koleżanka.
Nie chodzi o to, z kim pani dyrektor się spotkała (bo może jest to interesujące, ale nie jest najważniejsze), tu chodzi o współpracę instytucjonalną ze związkami.
Tu panowie siedzą..
Mieliśmy wcześniej posiedzenie podkomisji, która ma zająć się nowelizacją ustaw samorządowych. Co ważne, to panowie podobno uczestniczą w radzie programowej, ale opierali się na ekspertyzach, które wykonał Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Czytałem ekspertyzę któregoś z profesorów. Dałbym sobie spokój ze szkoleniami, bo w tym nie ma co rywalizować i konkurować z firmami na rynku. Natomiast, Związek Miast Polskich, Związek Powiatów Polskich oraz Związek Gmin Wiejskich, te związki instytucjonalne powinny się zwracać do państwa o ekspertyzy i opinie. Tutaj widzę pierwszoplanową rolę instytutu, a tym bardziej, że nazywa się on narodowym. Tu jest tym bardziej wiodąca rola instytutu, a nie – szkolenia, szkoleniom trzeba sobie dać spokój.
Jeśli pani poprzednik rozpoczął taką działalność to należy tego zaprzestać w odpowiednim momencie.
Dziękuję.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Dziękuję.
Pani poseł Kwiecień.
Poseł Anna Kwiecień (PiS):
Panie przewodniczący, szanowni państwo, całkowicie zgadzam się ze swoim poprzednikiem.
Myślę, że szkolenia to ta rzecz, która jest dzisiaj na rynku znakomicie realizowana przez wiele instytucji. Natomiast, kwestia analiz to jest to, czego najbardziej potrzebujemy. Chciałabym powiedzieć jedną, zasadniczą rzecz. Po miesiącu czasu trudno cokolwiek powiedzieć. To jest kluczowa konkluzja, która ciśnie mi się do głowy, że trudno tutaj ocenić państwa działalność. Myślę, że na koniec roku można byłoby wrócić do tego tematu i zobaczyć, co państwo w ramach tych środków i budżetu, którym dysponujecie, jakie analizy państwo przygotowaliście oraz co z tego wynika.
To jest kluczowa rzecz, ponieważ mówimy o pobożnych życzeniach, co powinno być. Tak naprawdę przyjdzie jeszcze czas na ocenę mniej więcej po roku działalności.
Z mojej strony uwaga, że naprawdę szkolenia proszę sobie odpuścić. Pani dyrektor, analizy i kontakty z korporacjami związanymi z samorządem to chyba kluczowa rzecz, dla której ta instytucja powinna działać.
Dziękuję.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Dziękuję bardzo.
Pan minister Chwałek, proszę bardzo.
Podsekretarz stanu w MSWiA Sebastian Chwałek:
Dziękuję bardzo, panie przewodniczący.
Szanowni państwo, jakiś czas temu wspomniałem, że zakres działalności instytutu prawdopodobnie ulegnie zmianie w stosunku do obecnego. Prawdopodobnie troszkę zawęzimy jego zakres funkcjonowania. Tu akurat podano przykład szkolenia. Akurat były to szkolenia bezpłatne. Nie wiem, czy na rynku funkcjonują bezpłatne szkolenia, ale możemy w jakiś sposób zrezygnować z tego, kładąc główny nacisk na kwestie przygotowywania analiz, opinii projektów ustawodawczych, bo wydaje mi się to najbardziej wartościowym elementem, który będziemy mogli wykorzystać.
Mówimy tutaj o ponownej ocenie tego instytutu pod koniec roku. Wydaje mi się, że nawet pod koniec roku trudno będzie powiedzieć, jakie będą owoce. Podejrzewam, że do dwóch miesięcy będziemy potrzebowali, aby to naprawdę spiąć organizacyjnie i przygotować zmiany w zakresie funkcjonowania instytutu a ograniczony budżet tak naprawdę nie pozwoli pracować zbyt szeroko.
Jak mówiłem, instytut został powołany pod koniec poprzedniej kadencji, jakaś wizja przyświecała powstaniu tego instytutu. Czy obowiązujący obecnie zakres jego funkcjonowania realizował te oczekiwania? Ciężko powiedzieć. Przyjrzymy się tej tematyce i zweryfikujemy do takiego poziomu, aby przy tym lub podobnym budżecie był możliwy do zrealizowania. Będzie on stanowił platformę do współpracy.
Przypominam też, że platformą do współpracy jest Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Nie wydaje mi się, żeby była ona nieprzygotowana po stronie samorządowej do opiniowania aktów prawnych, co przed chwilą padło. Jednak dysponuje dość sporym zapleczem samorządów z całej Polski.
Dziękuję bardzo.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Dziękuję.
Ostatnie słowo końcowe – proszę bardzo, pani dyrektor.
Dyrektor Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego Iwona Wieczorek:
Panie przewodniczący, szanowni państwo, przede wszystkim chciałabym podziękować za państwa wszelkie uwagi, do których na pewno odniosę się, przede wszystkim – chylę przed nimi czoło.
Jak wspomniał pan minister, będziemy realizować założenia, które do nas należą. Jeżeli będą zmiany statutowe to będziemy się tego trzymać.
Jeszcze raz podkreślę, że w kontekście obecnie obowiązującego mnie statutu działania te powinny być wpisane, ponieważ były zgłaszane przez samorządowców.
Może jeszcze jedna uwaga.
Chciałam podkreślić, że nie spotykałam się prywatnie, ani ze Związkiem Miast Polskich, ani ze Śląskim Związkiem Gmin i Powiatów, czy przedstawicielem osób niepełnosprawnych, tylko jako dyrektor Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego. Obiecuję, że moje kontakty będą szersze i myślę, że nastąpią już w następnym miesiącu. Jak podkreślałam, w pkt 7 mojego wystąpienia, chciałabym współpracować ze Związkiem Miast Polskich, Unią Metropolii Polskich, Unią Miasteczek Polskich i, oczywiście, Związkiem Powiatów Polskich.
Na koniec pragnę przypomnieć, że § 7 pkt 1 statutu mówi o tym, że istnieje rada programowa i jest podmiotem opiniodawczym i doradczym dyrektora instytutu w zakresie wykonywania zadań przez instytut a posiedzenia rady programowej zwołuje przewodniczący rady programowej i im przewodniczy. Mam więc nadzieję, że przewodniczący rady programowej zwoła posiedzenie i będę mogła podzielić się swoimi uwagami, ale – przede wszystkim – wysłuchać uwag i sugestii.
Proszę mi wybaczyć, jeżeli uraziłam kogoś moim wystąpieniem. Mam nadzieję, że tak nie było i tak się nie stało.
Jeszcze raz bardzo dziękuję i podkreślam służebną rolę wobec państwa.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Dziękuję bardzo.
Zamykam dyskusję.
Przechodzimy do drugiego punktu, są to sprawy bieżące. Są dwie rzeczy.
Proszę państwa, jutro mamy ważne posiedzenie. Jest to wspólne posiedzenie z Komisją Finansów Publicznych. Moja gorąca prośba do wszystkich pań i panów posłów – powstanie nadzwyczajna podkomisja ds. ustawy obywatelskiej i będziemy mieli możliwość oddelegowania. Nie wiem, jakie będą końcowe ustalenia, czy pójdą parytety sił politycznych w parlamencie, czy też pójdziemy jako przedstawiciele z poszczególnych Komisji. Chciałbym, abyście państwo w kręgach własnych klubów przedyskutowali sprawę. Zależy mi na silnej ekipie. Prawdopodobnie podkomisja będzie liczyła dziesięć, jedenaście osób. Będzie to podkomisja nadzwyczajna do rozstrzygnięcia… chodzi o ustawę obywatelską o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. To jest jedna sprawa.
Proszę państwa, wpłynęły propozycje pewnych zmian w podkomisji. Tutaj proszę o ewentualne uwagi. Zgłosił się poseł Witold Zembaczyński, który chciałby zrezygnować z podkomisji ds. polityki regionalnej i przejść do podkomisji ds. ustroju.
Zgadza się?
Poseł Witold Zembaczyński (N):
Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, wnioskuję o możliwość dokonania niniejszej zmiany.
Dziękuję.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Dziękuję.
Pan poseł Dariusz Starzycki… wiem, że zgłaszał jakiś akces. Czy coś się zmieniło?
Poseł Dariusz Starzycki (PiS):
Tak, dodatkowo – do podkomisji ustrojowej.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Czyli do podkomisji ds. ustroju.
Pan przewodniczący Jacek Protas także zadeklarował przejście do podkomisji ds. ustroju.
Czy ktoś z pań i panów posłów chciałby dokonać zmian i dojść, czy przejść do jakiejś podkomisji?
Pan poseł Zyska.
Poseł Ireneusz Zyska (Kukiz15):
Panie przewodniczący, szanowni państwo, chciałbym tylko zwrócić uwagę (jako przewodniczący podkomisji stałej ds. polityki regionalnej), że – jeżeli utrzyma się taki trend – to za dwa tygodnie w podkomisji stałej ds. polityki regionalnej będzie jeden poseł, czyli przewodniczący Zyska.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
Chciałem powiedzieć, że przewodniczący Protas zostaje.
Poseł Jacek Protas (PO):
Pan się nie martwi, nie opuszczę pana.
Przewodniczący poseł Andrzej Maciejewski (Kukiz15):
To wędrowanie już się kończy, zaczynamy krystalizować składy naszych podkomisji. Tak, że – panie przewodniczący – będzie podkomisja. Czy są chętne osoby?
Jeżeli nie słyszę sprzeciwu, to stwierdzam, że (Komisja) przyjęła.
Informuję, że protokół z posiedzenia z załączonym pełnym zapisem jego przebiegu będzie do wglądu w sekretariacie Komisji.
Zamykam posiedzenie i dziękuję wszystkim za przybycie.