Interpelacja nr 3858

do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej

w sprawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego pomniejszenia świadczenia emerytalnego, gdy dana osoba skorzystała z możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę

Zgłaszający: Krzysztof Szczucki, Urszula Rusecka

Data wpływu: 12-07-2024

Szanowna Pani Minister,

w dniu 4 czerwca 2024 roku Trybunał Konstytucyjny orzekł, że niezgodny z konstytucją jest przepis, który pozwala na pomniejszenie świadczenia emerytalnego, gdy dana osoba skorzystała z możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę.

Według wyliczeń ZUS zmiany mogą objąć około 200 tys. obywateli. Chodzi o:

- kobiety urodzone w latach 1949–1959 (z wyłączeniem rocznika 1953, który został uwzględniony w innym wyroku TK),
- oraz mężczyzn urodzonych w latach 1949–1952 i w 1954 r.

Osoby te złożyły wnioski o wcześniejszą emeryturę przed 1 stycznia 2013 r., a prawo do emerytury powszechnej nabyły po 2012 r. Dane ZUS przekazane PAP przedstawiają szacunkowe skutki finansowe wprowadzenia dla tych osób mechanizmu ponownego obliczenia świadczeń, ale już bez pomniejszania podstawy emerytury o sumę kwot pobranych emerytur wcześniejszych.

Według danych ZUS wprowadzenie od 1 stycznia 2024 r. nowych zasad obliczeń emerytur oznaczałoby wzrost wydatków dla budżetu państwa od 2,3 mld w bieżącym roku do 2,6 mld zł w 2033 r. Dodatkowo ZUS wyliczył skutki finansowe wyrównań za cały okres, w którym świadczenie wypłacane było w niższej wysokości. Przyjęto, że koszt wyrównań wyniósłby w styczniu 2024 r. ponad 9,5 mld zł. Z danych ZUS wynika, że przeliczenie emerytur obejmie około 150 tys. osób, które wystąpiły już o emeryturę powszechną. Dla nich przeciętna miesięczna podwyżka świadczenia wyniosłaby 1191 zł, a przeciętna kwota wyrównania 64 075 zł. W statystyce uwzględniono także 53,1 tys. osób, które pobierały emerytury wcześniejsze przed 1 stycznia 2013 r. i jeszcze nie przeszły na emeryturę powszechną, ale są do tego uprawnione. One również skorzystałyby ze zmian. W ich przypadku przeciętna miesięczna podwyżka świadczenia wyniosłaby 4493 zł. Koszt tych zmian wyniósłby od 3 mld zł w 2024 r. do 3,3 mld zł w 2033 r.

Mając powyższe na względzie, uprzejmie proszę o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

Czy w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej trwają prace nad zagwarantowaniem jednolitych zasad zwrotu świadczeń należnych uprawnionym?

Do kiedy można spodziewać się projektu stosownego aktu prawnego?

W jaki sposób obywatele, których emerytury zostały pomniejszone, będą mogli ubiegać się o wypłatę stosownego wyrównania?

Czy MRPiPS planuje przeprowadzić kampanię informacyjną zaadresowaną do osób, o których mowa w wyroku TK z 4 czerwca 2024 r.?

Z wyrazami szacunku