Odpowiedź na interpelację nr 32669

w sprawie podjęcia rozmów dotyczących legalizacji upraw konopi indyjskich i marihuany w celach leczniczych

Odpowiadający: sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Sławomir Neumann

Warszawa, 10-07-2015

Odpowiadając na interpelację Pana Posła Henryka Kmiecika, przesłaną przy piśmie Pana Marka Kuchcińskiego, Wicemarszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, z dnia 14 maja 2014 r., interpelacja nr 32669, w sprawie podjęcia rozmów dotyczących legalizacji upraw konopi indyjskich i marihuany w celach leczniczych, zwracam się z uprzejmą prośbą o przyjęcie poniższych informacji.

Na wstępie należy zauważyć, że przyjęte regulacje dotyczące przeciwdziałania zjawisku narkomanii są zgodne z regulacjami międzynarodowymi. Przepisy międzynarodowe w zakresie środków odurzających, do których należą ziele i żywica konopi innych niż włókniste, a więc marihuana, substancji psychotropowych oraz prekursorów narkotykowych zostały określone w Jednolitej konwencji o środkach odurzających z dnia 30 marca 1961 r. (Dz. U. z 1966 r. Nr 45, poz. 277 oraz z 1996 r. Nr 35, poz. 149), Konwencji o substancjach psychotropowych z dnia 21 lutego 1971 r. (Dz. U. z 1976 r. Nr 31, poz. 180) oraz Konwencji Narodów Zjednoczonych o zwalczaniu nielegalnego obrotu środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi z dnia 20 grudnia 1988 r. (Dz. U. z 1995 r. Nr 15, poz. 69). Polska jest stroną wszystkich ww. Konwencji.

Ponadto, uprzejmie informuję, że w zakresie prawa Unii Europejskiej obowiązuje decyzja ramowa Rady 757/2004/WSiSW z 25 października 2004 r. ustanawiająca minimalne przepisy określające znamiona przestępstw i kar w dziedzinie nielegalnego handlu narkotykami (Dz. U. UE L z 2004 r. 335/8). Zgodnie z art. 2 decyzji ramowej Rady każde państwo członkowskie podejmuje niezbędne środki w celu zapewnienia karalności popełnionych umyślnie czynów takich jak produkcja, wytwarzanie, sporządzanie wyciągów, przygotowanie, oferowanie, proponowanie sprzedaży, rozprowadzanie, sprzedaż, dostarczanie na wszelkiego rodzaju warunkach, pośrednictwo, wysyłka, przesyłanie w tranzycie, przewożenie, przywóz lub wywóz narkotyków, posiadanie lub nabywanie narkotyków dla prowadzenia wymienionych działań, uprawa krzewu koki, maku lekarskiego lub roślin konopi. Jednak zgodnie z art. 2 ust. 2 decyzji ramowej, spod zakresu zastosowania tej decyzji wyłączono przypadki, gdy wspomniane wyżej czyny dokonywane są w celu konsumpcji własnej w sposób określony w prawie krajowym. Przepis ten doprecyzowuje motyw 4 preambuły, zgodnie z którym wyłączenie pewnych rodzajów zachowań związanych z konsumpcją własną z zakresu decyzji ramowej nie stanowi wytycznej dla państw członkowskich co do sposobu, w jaki kwestia ta powinna być uregulowana w prawie krajowym. W związku z tym, odnosząc się do wyrażonej przez Pana Posła opinii odnośnie Polskiej polityki narkotykowej, na tle innych państw Unii Europejskiej, należy wskazać, że przepisy w przedmiotowym zakresie nie są jednolite, co znajduje odzwierciedlenie w różnych podejściach prawnych stosowanych przez państwa członkowskie.

Odnośnie regulacji krajowych uprzejmie informuję, że zgodnie z art. 62 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2012 r. poz. 124, z późn. zm.), posiadanie, wymienionych w wykazach stanowiących załączniki do ustawy, środków odurzających lub substancji psychotropowych, w tym ziela konopi, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3 (art. 62 ust. 1 ustawy), a w przypadkach mniejszej wagi - sprawca podlega karze grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku. Jednocześnie, w myśl art. 62a ww. ustawy przewiduje się możliwość umorzenia postępowania karnego wobec sprawców czynów z art. 62 ust. 1 lub 3 ustawy, a więc sprawców w zakresie przestępstwa polegającego na posiadaniu środków odurzających lub substancji psychotropowych, ze względu na posiadanie ich w ilości nieznacznej, przeznaczonej na własny użytek, oraz jeżeli orzeczenie wobec sprawcy kary byłoby niecelowe ze względu na okoliczności popełnienia czynu, a także stopień jego społecznej szkodliwości. Powyższa zmiana ma duże znaczenie z punktu widzenia ochrony zdrowia publicznego, ponieważ wskazuje, że osoby używające substancji psychoaktywnych, podobnie jak osoby używające alkoholu, mogą być uzależnione, a więc cierpiące na określoną jednostkę chorobową i nie powinny być postrzegane jako przestępcy.

Zgodnie z danymi Ministerstwa Sprawiedliwości w ostatnim roku około 35 % spraw w tym zakresie zostało umorzonych lub nie wdrożonych.

Odnosząc się do pytań Pana Posła dotyczących rozwiązań regulujących kwestie legalizacji marihuany oraz podejścia do spraw związanych z legalizacją narkotyków tzw. „miękkich”, uprzejmie informuję, że Ministerstwo Zdrowia, w przedmiotowej sprawie, może zająć stanowisko wyłącznie z perspektywy ochrony zdrowia publicznego. Kwestie kryminalizacji lub legalizacji, a więc kwestie związane z przestępczością narkotykową, nie leżą w kompetencji Ministra Zdrowia.

Dodatkowo, uprzejmie informuję, że bardzo istotną zmianą dla prowadzenia racjonalnej, opartej na dowodach naukowych polityki narkotykowej jest powołanie w ustawie z dnia 24 kwietnia 2015 r. o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niektórych innych ustaw Zespołu do spraw oceny ryzyka zagrożeń dla zdrowia lub życia ludzi związanego z używaniem nowych substancji psychoaktywnych. W jego skład wejdą eksperci i specjaliści z zakresu nauk chemicznych, farmakologii, toksykologii, psychiatrii, nauk społecznych lub nauk prawnych. Zadaniem Zespołu ma być wypracowywanie opinii na temat potencjalnego zagrożenia związanego z używaniem substancji psychoaktywnych. Na podstawie ocen i rekomendacji zespołu będą podejmowane m.in. decyzje o sprawowaniu kontroli nad określonymi substancjami oraz dokonywanie zmian w załącznikach do ustawy. Choć ww. Zespół utworzony został przede wszystkim w kontekście oceny środków zastępczych, „dopalaczy”, to należy zauważyć, że jego skład daje pole do dyskusji nad zagadnieniami z zakresu substancji kontrolowanych na mocy ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Miejscem dyskusji w sprawie polityki narkotykowej są też posiedzenia Rady do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii, której skład jest międzyresortowy przy udziale różnych instytucji oraz strony społecznej, zaangażowanych w przedmiotową tematykę. Uprzejmie informuję, że wielokrotnie tematem posiedzeń Rady są kwestie związane ze skutecznością omawianego wyżej art. 62a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że zadania z zakresu przeciwdziałania narkomanii w imieniu Ministra Zdrowia podejmuje Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii. Tematyka związana z pytaniami zawartymi w interpelacji Pana Posła poruszana była na II Ogólnopolskiej Konferencji „Narkotyki – Narkomania. Polityka, Nauka i Praktyka. Wektory zmian”, która odbyła się w dniach 6 – 8 października 2014 r. Podczas sesji plenarnych poruszane były m.in. tematy związane z przyszłością legalizacji marihuany, jak również poziomem dostosowania placówek leczenia uzależnień do potrzeb osób problemowo używających przetworów konopi. Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że rozmowy w przedmiotowym zakresie miały miejsce.

Odnosząc się do pytania Pana Posła dotyczącego zmian legislacyjnych związanych ze stosowaniem przetworów konopi w celach medycznych, należy zauważyć, że na podstawie obecnie obowiązujących przepisów produkty lecznicze mające w składzie ziele konopi innych niż włókniste, mogą być stosowane w celach medycznych przez pacjentów, jeżeli:

1. posiadają pozwolenie na dopuszczenie do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wydane przez Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych bądź uzyskały pozwolenie na dopuszczenie do obrotu wydane przez Radę Unii Europejskiej lub Komisję Europejską w procedurze centralnej, lub

2. zostały dopuszczone do obrotu dla indywidualnego pacjenta w ramach importu docelowego, w trybie art. 4 ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (Dz. U. 2008 r. Nr 45, poz. 271, z późn. zm).

Uprzejmie informuję, że w procedurze importu docelowego, w zakresie preparatów zawierających substancje czynne zawarte w konopiach innych niż włókniste, sprowadzane były produkty lecznicze zarówno w postaci suszu, jak i aerozolu. Dodatkowo, produkt leczniczy w postaci aerozolu wykorzystywany w łagodzeniu dolegliwości związanych ze sztywnością mięśni występujących w stwardnieniu rozsianym, pod koniec 2012 r. został dopuszczony do obrotu na terenie Polski, tym samym nie ma już konieczności sprowadzania go na zasadach importu docelowego.

Mając powyższe na uwadze, prace legislacyjne związane ze stosowaniem w lecznictwie ziela konopi innych niż włókniste nie są podejmowane przez Ministerstwo Zdrowia.

Jednak, w związku z wzrastającym zainteresowaniem możliwościami leczniczymi konopi innych niż włókniste, zgodnie z decyzją Przewodniczącej Rady do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii Pani Beaty Małeckiej-Libery, Sekretarz Stanu, Pełnomocnik Rządu do spraw projektu ustawy o zdrowiu publicznym, najbliższe posiedzenie ww. Rady poświęcone będzie m.in. problematyce tzw. marihuany medycznej, w kontekście medycznym i naukowym, a więc dotyczącym potrzeb zdrowotnych osób, dla których może ona być skutecznym lekiem redukującym symptomy choroby i podnoszącym jakość życia. Jednocześnie pragnę podkreślić, że poza zainteresowaniem Ministerstwa Zdrowia pozostaje kwestia tzw. „rekreacyjnego” używania konopi indyjskich i ich przetworów.

Niniejszym pozostaję w przekonaniu, iż przedmiotowe odpowiedzi na pytania zawarte w interpelacji Pana Posła Henryka Kmiecika zostaną przyjęte.

Z upoważnienia

MINISTRA ZDROWIA

SEKRETARZ STANU

Sławomir Neumann