Leksykon budżetowy

A B C D E F G H I J K L M N O P R S Ś T U W Z 
Samorządowe zakłady budżetowe
Kategoria: Sektor finansów publicznych
Procedura budżetowa

Gdzie szukać w budżecie?

Dane liczbowe
Dane liczbowe


Definicja formalnoprawna:
W formie samorządowego zakładu budżetowego wykonywane mogą być wyłącznie zadania własne gminy, powiatu lub województwa. w zakresie:
· gospodarki mieszkaniowej i gospodarowania lokalami użytkowymi,
· dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
· wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,
· lokalnego transportu zbiorowego,
· targowisk i hal targowych,
· zieleni gminnej i zadrzewień,
· kultury fizycznej i sportu, w tym utrzymywania terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
· pomocy społecznej, reintegracji zawodowej i społecznej oraz rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych,
· utrzymywania różnych gatunków egzotycznych i krajowych zwierząt, w tym w szczególności prowadzenia hodowli zwierząt zagrożonych wyginięciem, w celu ich ochrony poza miejscem naturalnego występowania,
· cmentarzy.
Źródło:
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2023, poz. 1270, ze zm.), art. 14-16.
Komentarz:
Samorządowy zakład budżetowy odpłatnie wykonuje zadania, pokrywając koszty swojej działalności z przychodów własnych. Jak zauważa M. Ofiarska [p]ełne urynkowienie działalności samorządowych zakładów budżetowych mogłoby doprowadzić do powstania bariery popytu na ich usługi z uwagi na zbyt wysokie ceny z punktu widzenia usługobiorców. Z tego powodu usługi samorządowych zakładów budżetowych są dotowane z budżetów właściwych jednostek samorządu terytorialnego (zob. Z. Ofiarski (red.), Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, LEX/el. 2021). Samorządowy zakład budżetowy może otrzymywać z budżetu jednostki samorządu terytorialnego:
· dotacje przedmiotowe,
· dotacje celowe na zadania bieżące finansowane z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegających zwrotowi środków z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), a także środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi,
· dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji.
Ponadto, w zakresie określonym w odrębnych ustawach, samorządowy zakład budżetowy może otrzymywać dotację podmiotową. Jednostka samorządu terytorialnego może także przyznać nowo tworzonemu samorządowemu zakładowi budżetowemu jednorazową dotację na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe. Obowiązuje zasada limitowania wysokości kwot dotacji przekazywanych samorządowemu zakładowi budżetowemu. Wysokość dotacji przekazywanych samorządowemu zakładowi budżetowemu nie może przekroczyć 50% kosztów jego działalności. z wyłączeniem dotacji przeznaczonych na zadania bieżące finansowane z udziałem środków europejskich i innych bezzwrotnych środków zagranicznych, a także na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji.
Samorządowy zakład budżetowy może otrzymać z budżetu jednostki samorządu terytorialnego środki finansowe wynikające z rozliczenia podatku od towarów i usług, z tym że ich wysokość nie może być wyższa niż wynikająca z rozliczenia tego podatku związanego z tym zakładem.
Samorządowe zakłady budżetowe stanowią formę organizacyjno-prawną prowadzenia gospodarki budżetowej opartą na zasadzie gospodarowania netto, co wyraża się rozliczaniem się z właściwym budżetem z wyniku, tzn. samorządowy zakład budżetowy wpłaca do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżkę środków obrotowych, ustaloną na koniec okresu sprawozdawczego, chyba że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego postanowi inaczej.
Autor (Autorzy): Monika Korolewska