Odpowiedź na interpelację nr 28443

w sprawie matury w latach 2023-2025

Odpowiadający: sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki Tomasz Rzymkowski

Warszawa, 09-12-2021

Szanowna Pani Poseł,

w związku z poruszonymi przez Panią kwestiami dotyczącymi egzaminu maturalnego w latach 2023-2025, proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień.

Zasady przeprowadzania egzaminu maturalnego w formule z 2023 r. regulują przepisy ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty[1] oraz rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 26 lutego 2021 r. w sprawie egzaminu maturalnego[2].

W 2023 r. egzaminy zewnętrzne zostaną przeprowadzone zgodnie z przepisami określonymi w ustawie o systemie oświaty, rozporządzeniach o egzaminie ósmoklasisty i egzaminie maturalnym oraz rozporządzeniach o podstawie programowej kształcenia ogólnego odpowiednio w szkole podstawowej oraz ponadpodstawowej.

Przedmioty, z których trzeba obowiązkowo zdawać egzamin maturalny, będą takie same jak w latach 2010-2022 (2023 – w przypadku technikum), z tym, że:

  • absolwenci mają obowiązek przystąpienia do egzaminu maturalnego z co najmniej jednego przedmiotu dodatkowego w części pisemnej na poziomie rozszerzonym lub – w przypadku języka obcego nowożytnego – rozszerzonym albo dwujęzycznym z określonym progiem zdawalności (30% możliwych do uzyskania punktów);
  • absolwenci szkoły lub oddziału dwujęzycznego przystępują do części pisemnej egzaminu maturalnego z języka obcego nowożytnego jako przedmiotu dodatkowego na poziomie dwujęzycznym;
  • absolwenta posiadającego:
    • dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w zawodzie nauczanym na poziomie technika;
    • dyplom zawodowy w zawodzie nauczanym na poziomie technika,
    • świadectwa potwierdzające kwalifikacje w zawodzie ze wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie nauczanym na poziomie technika,
    • certyfikaty kwalifikacji zawodowych ze wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie nauczanym na poziomie technika,
    • świadectwa potwierdzające kwalifikacje w zawodzie i certyfikaty kwalifikacji zawodowych, ze wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie nauczanym na poziomie technika,

nie dotyczy obowiązek przystąpienia do części pisemnej egzaminu maturalnego z jednego przedmiotu dodatkowego.

Zmiana w stosunku do obecnego stanu prawnego, określającego zasady przeprowadzania egzaminu maturalnego, polega na wprowadzeniu progu zdawalności (na poziomie 30% możliwych do uzyskania punktów) egzaminu maturalnego z jednego przedmiotu dodatkowego na poziomie rozszerzonym. Obecnie absolwenci mają obowiązek przystąpienia do egzaminu maturalnego z co najmniej jednego przedmiotu dodatkowego na poziomie rozszerzonym, ale nie jest określony próg zdawalności z tego egzaminu. Świadectwo dojrzałości otrzyma absolwent, który przystąpił do egzaminu maturalnego z przedmiotów obowiązkowych oraz jednego wybranego przedmiotu dodatkowego, i z każdego z tych egzaminów, przeprowadzanych zarówno w części ustnej jaki i w części pisemnej, uzyskał co najmniej 30% możliwych do uzyskania punktów.

Uprzejmie informuję, że ogłoszona została Informacja dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej z 26 marca 2021 r. dotycząca informatorów o egzaminie maturalnym dla absolwentów 4-letniego LO i 5-letniego technikum, przeprowadzanym od 2023 r.[3]

Opracowane przez Centralną Komisję Egzaminacyjną Informatory zawierają m.in.

  1. opis wymagań sprawdzanych w zadaniach egzaminacyjnych;
  2. opis arkuszy egzaminacyjnych z poszczególnych przedmiotów;
  3. zasady oceniania rozwiązań zadań – w tym szczegółowe skale oceniania wypracowań – z komentarzami;
  4. przykładowe zadania egzaminacyjne wraz z rozwiązaniami; w przypadku zadań, które wymagają napisania wypracowania, w informatorach przedstawiono przykładowe realizacje tematów napisane przez uczniów ostatnich klas szkół ponadpodstawowych, ocenione oraz skomentowane przez egzaminatorów.

Podstawą przeprowadzania egzaminu maturalnego w formule z 2023 r. są wiadomości i umiejętności określone w wymaganiach ogólnych i szczegółowych zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego z 2018 r.[4]

Zadania w Informatorze ilustrują przykładowe wymagania szczegółowe i ogólne na poziomie podstawowym określone w podstawie programowej, a także pokazują przykładowe typy zadań, które mogą wystąpić w arkuszu egzaminacyjnym. Niezależnie od powyższego, jedną z funkcji Informatora jest zaprezentowanie przykładowych zadań, które ilustrują nowe treści podstawy programowej na poziomie podstawowym. Środowisko nauczycielskie szczególnie oczekuje przykładowych zadań opartych na wymaganiach, które pojawiły się w tej podstawie programowej. Zadania w arkuszu egzaminacyjnym będą sprawdzały różne umiejętności z podstawy programowej.

Zgodnie z przepisami ustawy o systemie oświaty, to do zadań Centralnej Komisji Egzaminacyjnej należy m.in. przygotowywanie i ustalanie materiałów egzaminacyjnych, w szczególności zadań i arkuszy egzaminacyjnych do przeprowadzania egzaminu maturalnego[5]. Centralna Komisja Egzaminacyjna przy tworzeniu arkuszy maturalnych kieruje się zasadami przeprowadzania egzaminu maturalnego dla poszczególnych grup maturzystów, które są zdefiniowane w przepisach prawa. Zasady te określają, między innymi, zakres wiadomości i umiejętności, które powinny być sprawdzane w zadaniach egzaminacyjnych, oraz czas trwania egzaminu. Zadania egzaminacyjne sprawdzają zatem wymagania szczegółowe opisane w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla poszczególnych etapów edukacyjnych.

Zgodnie z Informatorami o egzaminie maturalnym zadania w arkuszu egzaminacyjnym:

  • są dobrane w taki sposób, aby reprezentowały różnorodne wymagania ogólne i szczegółowe z podstawy programowej kształcenia ogólnego,
  • sprawdzają przede wszystkim umiejętności złożone, w tym umiejętność myślenia naukowego, są zróżnicowane pod względem sprawdzanych wiadomości i umiejętności, poziomu trudności, a także sposobu udzielania odpowiedzi.

Zmodyfikowana zostanie również – w stosunku do obecnie stosowanej – formuła niektórych egzaminów, w tym np.

  1. arkusz z języka polskiego na poziomie podstawowym będzie składał się z trzech części – tj. testu język polski w użyciu, testu historycznoliterackiego oraz wypracowania; na rozwiązanie zadań maturzyści będą mieli 240 minut; dużo większą wagę będzie przykładać się do sprawdzenia znajomości i problematyki lektur obowiązkowych oraz umiejętności retorycznych;
  2. arkusz z języka polskiego na poziomie rozszerzonym będzie składał się z dwóch części, tj. testu z zakresu historii i teorii literatury oraz wypracowania; na rozwiązanie zadań maturzyści będą mieli 210 minut; dużo większą wagę będzie przykładać się do sprawdzenia wiedzy i umiejętności z zakresu teorii i historii literatury;
  3. zestaw zadań do części ustnej egzaminu z języka polskiego będzie składał się z dwóch zadań, w tym jednego zadania z puli zadań jawnych, ogłoszonych na stronie CKE na dwa lata przed egzaminem;
  4. w arkuszu egzaminacyjnym z matematyki (na rozwiązanie zadań maturzyści będą mieli 180 minut) na poziomie podstawowym:
    1. zrezygnowano z zadań, za rozwiązanie których można było uzyskać 6 punktów, zmniejszono liczbę zadań za 5 pkt na rzecz większej liczby zadań, za rozwiązanie których można uzyskać 1 albo 2 punkty;
    2. zwiększona została liczba zadań otwartych w arkuszu;
    3. wprowadzono typy zadań wykorzystywane już w egzaminie ósmoklasisty oraz w innych przedmiotach maturalnych, np. zadania prawda – fałsz, zadania na dobieranie, zadania na uzupełnianie luki;
    4. położono nacisk na zadania sprawdzające wiadomości i umiejętności matematyczne w kontekstach praktycznych;
  5. w arkuszu egzaminacyjnym z matematyki na poziomie rozszerzonym (na rozwiązanie zadań maturzyści będą mieli 180 minut) zdający będą rozwiązywali wyłącznie zadania otwarte – zrezygnowano ze stosowanych obecnie zadań wyboru wielokrotnego (ABCD) oraz zadania z kodowaną odpowiedzią;
  6. w egzaminach z języków obcych nowożytnych – na wszystkich poziomach (podstawowym, rozszerzonym, dwujęzycznym) – wprowadzono zadania otwarte w każdej części arkusza, tj. rozumieniu ze słuchu, rozumieniu tekstów pisanych, znajomości środków językowych (gramatyki i leksyki);
  7. w arkuszu egzaminacyjnym z wiedzy o społeczeństwie na poziomie rozszerzonym zrezygnowano z wypracowania na rzecz dwóch dłuższych wypowiedzi pisemnych, w tym wypowiedzi w formie pisma formalnego (np. zażalenia, pozwu, apelacji, odwołania, skargi) na podstawie różnych materiałów źródłowych;
  8. w arkuszu egzaminacyjnym z historii na poziomie rozszerzonym wprowadzono nowe zasady oceniania wypracowania;
  9. w arkuszach egzaminacyjnych z przedmiotów przyrodniczych (biologii, chemii, fizyki, geografii na poziomie rozszerzonym) zwiększono udział zadań w wiązkach, tj. zadań sprawdzających wiadomości i umiejętności z różnych działów na podstawie wspólnego materiału źródłowego (tekstów, wykresów, tabel itd.);
  10. egzamin z informatyki na poziomie rozszerzonym będzie przeprowadzany w jednej części (nie tak jak obecnie – w dwóch);
  11. w arkuszach egzaminacyjnych z wielu przedmiotów położono nacisk na zadania wymagające zastosowania wiadomości i umiejętności z danego przedmiotu w kontekście praktycznym, dnia codziennego.

Jednocześnie informuję, że obecnie prowadzone są prace dotyczące zmiany ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Do obecnie obowiązujących przepisów prawa przewiduje się wprowadzenie zmiany w zakresie egzaminu maturalnego w formule z 2023 r. – planuje się przesunięcie obowiązku zdawania przedmiotu dodatkowego z 30% progiem zdawalności począwszy od roku szkolnego 2024/2025. W latach szkolnych 2022/2023 i 2023/2024 egzamin maturalny (a także egzamin ósmoklasisty) będzie przeprowadzany na podstawie wymagań egzaminacyjnych, a nie wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Projektowana zmiana ustawy wejdzie w życie 1 sierpnia 2022 r.

Zwracam Pani Poseł uwagę na następujące działania Ministerstwa Edukacji i Nauki dotyczące egzaminu maturalnego w formule z 2023 r.:

  1. Od czerwca 2021 r. są przeprowadzane konferencje dla nauczycieli szkół ponadpodstawowych dotyczące egzaminu maturalnego w formule z 2023 r.; w pierwszej kolejności dla nauczycieli języka polskiego.
  2. 1 września 2021 r. na stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej ogłoszony został komunikat w sprawie listy jawnych zadań egzaminacyjnych w części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego, języka mniejszości narodowej, języka mniejszości etnicznej i języka regionalnego (zadanie 1. w zestawie zadań egzaminacyjnych).
  3. W grudniu 2021 r. opublikowane zostaną arkusze pokazowe egzaminu maturalnego w formule z 2023 r., w tym arkusze w formach dostosowanych do potrzeb zdających z niepełnosprawnościami.
  4. W grudniu 2022 r. przeprowadzony zostanie próbny egzamin maturalny w formule z 2023.

Natomiast w związku z poruszonymi przez Panią Poseł sprawami dotyczącymi samego procesu dydaktycznego, uprzejmie informuję, że realizacja podstaw programowych jest pod stałym nadzorem. Za jakość procesu dydaktycznego prowadzonego w szkole odpowiada dyrektor szkoły, który weryfikuje również wszystkie programy nauczania realizowane w szkole przez nauczycieli. Zgodnie z art. 4 pkt 24 ustawy – Prawo oświatowe[6] podstawa programowa kształcenia ogólnego – to obowiązkowe zestawy celów kształcenia i treści nauczania, w tym umiejętności, opisane w formie ogólnych i szczegółowych wymagań dotyczących wiedzy i umiejętności, które powinien posiadać uczeń po zakończeniu określonego etapu edukacyjnego, oraz zadania wychowawczo-profilaktyczne szkoły, uwzględniane w programach nauczania i podczas realizacji zajęć z wychowawcą oraz umożliwiające ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych, a także warunki i sposób realizacji tych podstaw programowych.

Proszę także wziąć pod uwagę, że sposób funkcjonowania i obowiązki szkoły w okresie ograniczenia jej funkcjonowania w związku ze stanem epidemii określił Minister Edukacji Narodowej w rozporządzeniu z dnia 20 marca 2020 r.[7], opublikowanym na podstawie art. 30c ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.

Zapewniam Panią Poseł, że wszystkie działania dotyczące organizacji egzaminów są podejmowane stosownie do rozwoju sytuacji epidemicznej i rekomendacji organów państwa odpowiedzialnych za bezpieczeństwo zdrowotne obywateli. Przed egzaminami w latach 2023-2025 r. Ministerstwo oceni czy – ze względu na realizację przez uczniów przystępujących do egzaminu części kształcenia w formie zdalnej i w zależności od okresu realizacji kształcenia w tej formie – konieczne jest dokonywanie korekt dotyczących zakresu tego egzaminu i poinformuje o tym ze stosownym wyprzedzeniem.

Z poważaniem

Z upoważnienia
MINISTRA EDUKACJI I NAUKI

Tomasz Rzymkowski
Sekretarz Stanu

[1] Dz. U. z 2021 r. poz. 1915 – dalej: ustawa o systemie oświaty – nowelizacja z 2017 r.: art. 15 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. poz. 60).

[2] Dz. U. poz. 482.

[3] https://cke.gov.pl/egzamin-maturalny/egzamin-maturalny-w-formule-2023/informatory/

[4] Określonych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia z 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz. U. poz. 467).

[5] Zgodnie z art. 9a ust. 2 pkt 1 ustawy o systemie oświaty.

[6] j.t. Dz. U. z 2021 r. poz. 1082, z późn. zm.

[7] Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz. U. poz. 493, z późn. zm.).