Interpelacja nr 4873

do ministra edukacji

w sprawie zasad powierzania stanowiska dyrektora szkoły i placówki oświatowej

Zgłaszający: Marek Rząsa

Data wpływu: 16-09-2024

Przemyśl, dnia 16 września 2024 r.

Szanowna Pani
Barbara Nowacka
Ministra Edukacji

Działając na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. 1996 nr 73 poz. 350 z późn. zm.) oraz art. 191-193 Regulaminu Sejmu (M.P. 2009 nr 5 poz. 47) zwracam się do Pani Ministry z interpelacją poselską w sprawie zasad powierzania stanowiska dyrektora szkoły i placówki oświatowej.

Materialnoprawne podstawy do powierzenia stanowiska dyrektora szkoły lub placówki oświatowej określa przepis art. 63 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. 2024 poz. 737). Przepis ten w sposób wyczerpujący określa, w jakim trybie organ prowadzący powierza to stanowisko. Uzupełnienie tego przepisu stanowi przepis art. 62 ustawy – Prawo oświatowe wskazujący przesłanki powierzenia stanowiska dyrektora osobie niebędącej nauczycielem. Jak wskazano w judykaturze, zasadą, która powinna być stosowana jako pierwsza, jest powoływanie dyrektora szkoły lub placówki w trybie wskazanym w art. 63 ust. 10 ustawy – Prawo oświatowe, tj. w drodze konkursu. Kolejno, jeżeli do konkursu nie zgłosi się żaden kandydat albo nie przyniesie on rozstrzygnięcia – wówczas organ prowadzący powierza to stanowisko ustalonemu, w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny, kandydatowi, po zasięgnięciu opinii rady szkoły lub placówki i rady pedagogicznej. Kolejną, trzecią, możliwość przewiduje art. 63 ust. 13 ustawy – Prawo oświatowe, jednakże ma ona także charakter wyjątku, a jej ratio legis jest zapewnienie niezakłóconego funkcjonowania szkoły lub placówki do czasu obsadzenia stanowiska jej dyrektora w drodze konkursu lub powierzenia.

Stąd ustawodawca zakreślił ramy czasowe, w jakich możliwość ta może być wykorzystana, a to w celu zagwarantowania czasu koniecznego na przygotowanie i przeprowadzenie konkursu lub dokonanie uzgodnień i opinii, o których mowa w art. 63 ust. 12 ustawy – Prawo oświatowe. Jednakże jak pokazuje praktyka samorządy mają duży problem ze znalezieniem osoby chętniej do powierzenia jej stanowiska dyrektora. Nie posiadają mechanizmów do „zmuszenia“ kogokolwiek do podjęcia się pełnienia funkcji dyrektora. Zamknięty katalog trybów obsadzania stanowiska dyrektora (konkursowy i pozakonkursowy) powoduje, że organ prowadzący nie posiada żadnych kompetencji do ich modyfikowania. W pewnych przypadkach (zagrożenie COVID, konflikt zbrojny w Ukrainie) ustawodawca przewidział pewne odstępstwa od wskazanych reguł przez wprowadzenie przepisów epizodycznych (w ramach tzw. specustaw). Z natury tych przepisów wynikały jednak zamknięte ramy czasowe ich obowiązywania.

Drugim wartym podniesienia problemem jest kwestia maksymalnego okresu powierzenia pełnienia obowiązków dyrektora (10 miesięcy). W zdecydowanej większości przypadków okres powierzenia pełnienia obowiązków dyrektora kończy się z dniem 30 czerwca. W przypadku powierzenia stanowiska dyrektora od 1 lipca (po wygranym konkursie) osoba, która konkurs wygrała, nie zajmuje w takiej sytuacji stanowiska dyrektora przez okres pełnych 5 lat. Ponadto istnieją związane z tym zagadnieniem problemy natury praktycznej, np. przenoszenie nauczyciela z innej szkoły w trakcie roku szkolnego (w sytuacji, gdy konkurs wygrała osoba spoza szkoły objętej konkursem) oraz ustalenie prawa do urlopu wypoczynkowego.

W związku z powyższym zwracam się do Pani Ministry z prośbą o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

  1. W jaki sposób samorząd może zapewnić prawidłowe funkcjonowanie szkoły lub placówki w sytuacji, gdy po nierozstrzygniętym konkursie brakuje osoby, która wyraziłaby wolę zajmowania tego stanowiska (zarówno nauczyciel, jak też osoba niebędąca nauczycielem), a jednocześnie nie było możliwości powierzenia komukolwiek pełnienia obowiązków dyrektora (brak zgody kogokolwiek)?

  2. Czy istnieje możliwość zmiany maksymalnego okresu powierzenia pełnienia obowiązków dyrektora (10 miesięcy) przez wydłużenie tego okresu przynajmniej do okresu pokrywającego się z rokiem szkolnym (12 miesięcy)?

Z poważaniem

Poseł na Sejm RP
Marek Rząsa