Odpowiedź na interpelację nr 21109

w sprawie obniżenia refundacji na pieluchy dla niepełnosprawnych dzieci

Odpowiadający: podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Marcin Czech

Warszawa, 26-04-2018

Szanowny Panie Marszałku,

w odpowiedzi na interpelację nr 21109 Pana Posła Marka Rząsy w sprawie obniżenia refundacji na pieluchy dla niepełnosprawnych dzieci, proszę o przyjęcie poniższego.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2017 r. w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie (Dz. U. poz. 1061, z późn. zm.), zwane dalej „rozporządzeniem” definiuje katalog wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie wraz z określeniem limitów ich finansowania ze środków publicznych, wysokości udziału własnego świadczeniobiorcy w tym limicie, kryteriów ich przyznawania oraz osób uprawnionych do wystawiania zleceń na zaopatrzenie w wyroby medyczne w poszczególnych grupach.

Jednocześnie informuję, że od 1 stycznia 2017 r. ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” (Dz. U. poz. 1860), zwana dalej ustawą „Za życiem”, wprowadziła zmiany w art. 47 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r.o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1793 z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o świadczeniach”, przyznając dodatkowe uprawnienia świadczeniobiorcom, o których mowa w art. 47 ust 1a ustawy o świadczeniach. Tym samym pacjentom do 18. roku życia, u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, na podstawie zaświadczenia lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, posiadającego specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie: położnictwa i ginekologii, perinatologii, neonatologii lub pediatrii, przysługuje prawo do wyrobów medycznych, w tym środków absorpcyjnych określonych w rozporządzeniu, do wysokości limitu finansowania ze środków publicznych określonego w tych przepisach, według wskazań medycznych bez uwzględnienia okresów użytkowania. O ilości miesięcznego zaopatrzenia w te wyroby np. pieluchomajtki decyduje każdorazowo osoba uprawniona do wystawienia zlecenia. Podsumowując pacjentom z uprawnieniami ustawy „Za życiem” przysługuje ponadstandardowa ilość refundowanych wyrobów medycznych.

Na podstawie danych z Narodowego Funduszu Zdrowia w 2017 r. na wyroby absorpcyjne wydatkowano kwotę ponad 246 mln zł dla ok. 540 tysięcy pacjentów, z czego ponad 4 mln zł dla 5 273 pacjentów z uprawnieniami ustawy „Za życiem”.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że prawie przez 20 lat, bo od 1999 r. limity ilościowe jak i limity finansowe na środki absorpcyjne nie zmieniły się. Powyższy stan rzeczy zmienił się od 3 marca 2018 r., ponieważ w wyniku nowelizacji rozporządzenia zwiększył się limit ilościowy z „do 60 sztuk” na „do 90 sztuk” w grupie środków absorpcyjnych, w której znajdują się następujące wyroby medyczne: pieluchomajtki, pieluchy anatomiczne, majtki chłonne, podkłady, wkłady anatomiczne. Limit finansowania został taki sam tj. na poziomie 77 zł i 90 zł miesięcznie, przy czym w ostatnim przypadku obowiązuje 30% odpłatność pacjenta. Rozporządzenie w zakresie środków absorpcyjnych nie wskazuje ceny jednostkowej za wyrób, a jedynie maksymalną liczbę wyrobów, którą może przepisać lekarz tj. „do 90 sztuk” i limit finansowy, a pacjent może wykupić dowolny wyrób medyczny wskazany w tej grupie, w maksymalnej ilości wskazanej w zleceniu wystawionym przez osobą uprawnioną. Nowelizacja rozporządzenia miała na celu poprawienie sytuacji części pacjentów ze średnim stopniem nietrzymania moczu wymagających zaopatrzenia w materiały o niższej chłonności np. wkłady anatomiczne.

Zgodnie z zarządzeniem Nr 59/2016/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 29 czerwca 2016 r. w sprawie warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju świadczeń zaopatrzenie w wyroby medyczne świadczeniodawcy (sklep medyczny lub apteka) są zobowiązani do zgłoszenia co najmniej jednego wyrobu medycznego w cenie nie wyższej niż limit finansowania ze środków publicznych określony w załączniku do rozporządzenia. W celu zapewnienia pacjentowi możliwości wykupienia maksymalnej liczby sztuk wyrobów medycznych w limicie finansowania, Narodowy Fundusz Zdrowia na potrzeby kontraktowania ustala, że cena jednostkowa za wyrób medyczny jest ilorazem limitu finansowego i ilościowego.

Wprowadzana zmiana nie spowodowała niższej refundacji dla pacjentów dotychczas zaopatrujących się w ten rodzaj wyrobów medycznych. Kupując 60 sztuk np. pieluchomajtek zapłacą tyle samo jak przed nowelizacją, pod warunkiem że nie zmieniała się ich cena u świadczeniodawcy. Nowelizacja natomiast umożliwia części pacjentom zakup, z udziałem środków publicznych, wyrobów o niższej chłonności w większej ilości niż 60 sztuk. Ponadto informuję, że od 27 marca 2018 r. pacjentom z uprawnieniami ustawy „Za życiem” potrzebującym większej liczby środków absorpcyjnych, przysługuje odpowiednio zwielokrotniony limit finansowy w zależności od liczby sztuk wypisanych na zleceniu przez osobę uprawnioną, a nie jak dotychczas proporcjonalny.

Ponadto należy zaznaczyć, że konsultacje publiczne do projektu rozporządzenia trwały od grudnia 2017 r., o czym informowano w komunikatach zamieszczonych na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia, również o tym że po zakończonych konsultacjach część uwag, które wpłynęły do resortu, wymagają dalszych analiz ze względu na ich możliwy wpływ na budżet Narodowego Funduszu Zdrowia, dotyczyło to przede wszystkim postulatów w zakresie zwiększenia limitów finansowania. Decyzja w tej sprawie była podejmowana przez ówczesne kierownictwo Ministerstwa Zdrowia.

Resort zdrowia stara się sukcesywnie wprowadzać zmiany w zakresie refundacji wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie. Od 1 czerwca 2017 r. umożliwiono wystawianie zleceń przez lekarzy będących w trakcie specjalizacji, dodano w uzasadnionych medycznie przypadkach możliwość skrócenia okresu użytkowania wózków inwalidzkich dla dzieci, rozszerzono katalog osób uprawnionych do wystawiania zlecenia dla 54 grup wyrobów medycznych, w tym dla środków absorpcyjnych o lekarza posiadającego specjalizację w dziedzinie położnictwa i ginekologii, medycyny rodzinnej, pediatrii, chorób wewnętrznych oraz o pielęgniarkę i położną, o której mowa w art. 15a ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1251 i 2020).

Od 3 marca 2018 r. w refundacji znalazły się nowe wyroby medyczne tj.: sensor/elektroda do Systemu Ciągłego Monitorowania Glikemii w czasie rzeczywistym (CGM-RT), transmiter/nadajnik do CGM-RT oraz zbiornik na insulinę do osobistej pompy insulinowej. Wprowadzono również w uzasadnionych medycznie przypadkach możliwość skracania okresu użytkowania wózków inwalidzkich dla osób dorosłych oraz rozszerzono kryteria przyznawania wyrobów stomijnych o pacjentów z wyłonioną przetoką ślinową.

Jednocześnie zaznaczam, że resort obecnie pracuje nad kompleksowymi rozwiązaniami, które poprawią dostępność pacjentów do środków absorpcyjnych, niemniej jednak należy zaznaczyć, że wymaga to przeprowadzenia analiz i szerokich konsultacji z różnymi środowiskami, w tym organizacjami pacjentów.

Z poważaniem,

Z upoważnienia

MINISTRA ZDROWIA

PODSEKRETARZ STANU

Marcin Czech