Odpowiedź na interpelację nr 24563

w sprawie ulgi rehabilitacyjnej

Odpowiadający: podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów Jan Sarnowski

Warszawa, 22-07-2021

Szanowna Pani Marszałek,

w związku z interpelacją nr 24563 złożoną przez poseł panią Monikę Rosę w sprawie ulgi rehabilitacyjnej, proszę o przyjęcie poniższych wyjaśnień.

1. Czy i na jakich zasadach będzie funkcjonował system udzielania ulgi rehabilitacyjnej po wprowadzeniu rozwiązań zapowiadanych w „Polskim Ładzie”?

Działania rządu w obszarze reformy podatku dochodowego przedstawione 15 maja 2021 r. w ogłoszonym programie „Polski Ład” zawierają pakiet zmian, do którego założeń należą m.in.:

podniesienie kwoty wolnej od podatku do wysokości 30 000 zł,
podniesienie progu dochodów z 85 528 zł do 120 000 zł, po przekroczeniu którego podatek oblicza się według stawki 32% podatek,
brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku.

Realizacja tych zapowiedzi oznaczać będzie w praktyce, że w sytuacji, gdy emerytura czy wynagrodzenie w wysokości np. 2 600 zł są jedynym źródłem dochodów, podatnik będzie płacił podatek jedynie od nadwyżki ponad kwotę wolną wynosząca 30 000 zł w skali roku, odpowiednio 2 500 zł dla celów ustalania miesięcznych zaliczek na podatek przez płatników (1/12 z 30 000 zł).

Od nadwyżki ponad kwotę wolną, która nie przekroczy pierwszego przedziału skali podatkowej (obecnie próg dochodowy to kwota 85 528 zł, a po zmianach 120 000 zł), podatek wyniesie 17%. Od kwoty nadwyżki przekraczającej próg dochodowy określony w skali podatkowej, podatek będzie obliczany według stawki 32%.

Na zmianach skorzysta 18 mln Polaków. Korzystne rozwiązania dotyczyć będą ponad 90% emerytów i rencistów, przy czym 2/3 z tej grupy podatników nie zapłaci podatku w ogóle.

Uprzejmie informuję, iż zapowiedziane zmiany programowe zostaną wprowadzone przy jednoczesnym utrzymaniu dotychczasowych preferencji podatkowych, w tym przysługującej osobom z niepełnosprawnościami – ulgi rehabilitacyjnej, która polega na możliwości odliczenia od dochodu (przed opodatkowaniem) wydatków rehabilitacyjnych oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne.

Pragnę zatem ponownie podkreślić, że zasady korzystania z odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej nie ulegną zmianie, a dodatkowo planowane jest rozszerzenie zakresu zastosowania ulgi. Oznacza to, że podatnik uprawniony do ulgi nadal będzie miał prawo do odliczeń od dochodu wydatków rehabilitacyjnych, przy obliczaniu podatku według skali podatkowej (1), albo od przychodu, przy obliczaniu ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (2).

Listę podlegających odliczeniu wydatków rehabilitacyjnych planuje się uzupełnić o dodatkowe rodzaje wydatków, poniesionych na:

odpłatne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne (dotychczas tylko zabiegi rehabilitacyjne),
wypożyczenie (wynajęcie) sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności (np. wypożyczenie koncentratora tlenu),
zakup pieluchomajtek, pieluch anatomicznych, chłonnych majtek, podkładów i wkładów anatomicznych (do wysokości nieprzekraczającej rocznie kwoty 2 280 zł),
odpłatny przewóz osoby niepełnosprawnej i dzieci niepełnosprawnych do lat 16, niezależnie od celu podróży (np. do lekarza),
pobyt opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I grupy inwalidztwa lub dziecka niepełnosprawnego do lat 16, wraz z tą osobą, na turnusie rehabilitacyjnym, w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego lub zakładach rehabilitacji leczniczej,
odpłatny przejazd środkami transportu publicznego opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I grupy inwalidztwa lub dziecka niepełnosprawnego do lat 16, w związku z pobytem osoby niepełnosprawnej na turnusie rehabilitacyjnym, w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego lub zakładzie rehabilitacji leczniczej.

2. Czy w przypadku braku funkcjonowania ulgi rehabilitacyjnej Ministerstwo planuje wprowadzić rozwiązania gwarantujące osobom niepełnosprawnym bezpłatny dostęp do niezbędnych usług medycznych i leków?

W kwestii zagwarantowania osobom z niepełnosprawnościami bezpłatnego dostępu do niezbędnych usług medycznych i leków uprzejmie informuję, że odpowiedzi na to pytanie udzielił Minister Zdrowia (pismo z 6 lipca 2021 r. nr DLG.7000.75.2021.GK).

Zgodnie z przesłanymi informacjami, kwestie związane z refundacją poszczególnych technologii lekowych reguluje ustawa refundacyjna (3).

Jak wskazano, świadczeniobiorcy będący osobami niepełnosprawnymi nie posiadają szczególnych uprawnień w dostępie do refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych. Przedmiotowi świadczeniobiorcy posiadają natomiast takie same uprawnienia w ww. zakresie, jak inni świadczeniobiorcy (pacjenci) posiadający prawo do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – zgodnie z zapisami ustawy o świadczeniach (4).

Zgodnie z ustawą refundacyjną (5) leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyroby medyczne w zakresie nadanej kategorii dostępności refundacyjnej – dostępne w aptece na receptę, są wydawane świadczeniobiorcy: bezpłatnie, za odpłatnością ryczałtową, za odpłatnością w wysokości 30% albo 50% ich limitu finansowania – do wysokości limitu finansowania i za dopłatą w wysokości różnicy między ceną detaliczną a wysokością limitu finansowania.

Natomiast leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego w zakresie nadanej kategorii dostępności refundacyjnej – stosowane w ramach programu lekowego i leki stosowane w ramach chemioterapii są wydawane świadczeniobiorcy bezpłatnie (6).

Niektóre grupy pacjentów, ze względu na różne okoliczności posiadają szczególne i dodatkowe uprawnienia do świadczeń finansowanych ze środków publicznych np. inwalidzi wojenni, czy wojskowi, osoby represjonowane czy zasłużeni honorowi dawcy krwi i zasłużeni dawcy przeszczepu posiadają szczególne uprawnienie do bezpłatnych leków. Do niektórych bezpłatnych leków posiadają uprawnienia świadczeniobiorcy po ukończeniu 75 roku życia i kobiety w ciąży.

Zgodnie z ustawą o świadczeniach (7) osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności mają prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz z usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach, czyli do:

świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej – lekarza, pielęgniarki, położnej,
świadczeń w szpitalach,
świadczeń ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (specjaliści przyjmujących w przychodniach),
usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach,
świadczeń rehabilitacji leczniczej (zgodnie ze wskazaniami medycznymi, bez limitu).

Odnosząc się natomiast do zaopatrzenia osób niepełnosprawnych w wyroby medyczne Minister Zdrowia wyjaśnił, że podobnie jak wszystkie osoby objęte powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym, pacjenci z niepełnosprawnościami są adresatami obowiązującego rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie (8).

Rozporządzenie definiuje katalog wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie wraz z określeniem limitów ich finansowania ze środków publicznych, wysokości udziału własnego świadczeniobiorcy w tym limicie, kryteriów ich przyznawania oraz osób uprawnionych do wystawiania zleceń na zaopatrzenie w wyroby.

Zgodnie z ustawą refundacyjną (9) udział środków publicznych w cenie wyrobu medycznego nie może być niższy niż kwota stanowiąca 50% jego limitu finansowania ze środków publicznych, określonego w załączniku do rozporządzenia. Jednocześnie Minister Zdrowia poinformował, że na podstawie zarządzenia nr 131/2019/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 1 października 2019 r. w sprawie warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju świadczeń zaopatrzenie w wyroby medyczne świadczeniodawca jest zobowiązany do zgłoszenia co najmniej jednego wyrobu medycznego w cenie nie wyższej niż limit finansowania ze środków publicznych określony w rozporządzeniu.

W tym miejscu podkreślenia wymaga fakt, że w rozporządzeniu znajduje się obecnie 137 grup wyrobów medycznych, które w całości bądź w części są finansowane ze środków publicznych. Intencją tego wykazu jest zabezpieczenie potrzeb różnych grup pacjentów w jak największym stopniu, przy jednoczesnym uwzględnieniu możliwości finansowych Narodowego Funduszu Zdrowia.

Należy również podkreślić, że wszystkie świadczenia zdrowotne określone w rozporządzeniach wydanych na podstawie ustawy o świadczeniach, są świadczeniami gwarantowanymi udzielanymi osobom uprawnionym (w tym z niepełnosprawnościami), bezpłatnie.

Podstawa prawna

1. Art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.).

2. Art. 11 ust 1-2 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2020 r. poz. 1905, z późn. zm.).

3. Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 523) – dalej jako „ustawa refundacyjna”.

4. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1398 ze zm.) – dalej jako „ustawa o świadczeniach”.

5. Art. 6 ust. 2 ustawy refundacyjnej.

6. Art. 6 ust. 8 ustawy refundacyjnej.

7. Art. 47c ust. 1 ustawy o świadczeniach.

8. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2017 r. w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie (Dz. U. z 2021 r. poz. 704).

9. Art. 38 ust. 2 ustawy refundacyjnej.

Z upoważnienia

Podsekretarz Stanu
Jan Sarnowski