Odpowiedź na interpelację nr 42601

w sprawie rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji w polskim systemie oświaty

Odpowiadający: minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek

Warszawa, 01-08-2023

Szanowna Pani Marszałek,

składam na Pani ręce odpowiedź na interpelację Posła na Sejm RP Pana Przemysława Koperskiego w sprawie rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji w polskim systemie oświaty.

Szanowny Panie Pośle,

w odpowiedzi na zadane przez Pana pytanie dotyczące wykorzystania rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji w polskim systemie oświaty, poniżej przedstawiam stosowne informacje.

Ministerstwo Edukacji i Nauki działania, dotyczące sztucznej inteligencji, realizuje już na etapie szkół podstawowych i ponadpodstawowych – obejmuje to m.in. zapewnienie uczniom podstaw wiedzy i umiejętności z tego obszaru dzięki wprowadzeniu w 2017 i 2019 roku nowej podstawy programowej informatyki odpowiednio w szkole podstawowej i w szkołach ponadpodstawowych.

Założenia i cele podstawy programowej informatyki obejmują:

  1. upowszechnienie rozwoju myślenia komputacyjnego – otwarcie na wszystkie dziedziny życia;
  2. wprowadzenie nauki podstaw algorytmiki i programowania dla wszystkich – podstawy teoretyczne dla rozumienia AI;
  3. przemyślaną strategię pozyskiwania i kształcenia młodzieży zainteresowanej informatyką (poziom rozszerzony) – wczesne diagnozowanie talentów informatycznych zdolnych do podejmowania w przyszłości wyzwań naukowych dotyczących sztucznej inteligencji;
  4. akceptację dla robotyki – pierwszy krok do powszechnego przyzwolenia i akceptacji społeczeństwa w zakresie rozwiązywania problemów z użyciem technologii i automatyzacji procesów;
  5. umiejętność modelowania – wprowadzenie elementów teorii grafów (relacja, powiązania między informacjami i twórcze wnioskowanie, sieci neuronowe, kognitywistyka);
  6. kształcenie umiejętności pracy w zespole, korzystanie z platform elektronicznego wspomagania procesów, kreatywności i innowacyjności;
  7. dowolności doboru narzędzi i języków programowania – otwarcie na nowoczesne języki przetwarzające duże zbiory danych i łatwo współpracujące z multimediami, integrujące elementy robotyki.

Polska szkoła podjęła działania uczące mądrego korzystania ze sztucznej inteligencji poprzez następujące przedsięwzięcia:

  1. wsparcie sprzętowe i softwarowe dla rozwoju AI w szkołach:

    2. - w ramach komponentu C Krajowego Planu Odbudowy zaplanowano inwestycję C2.2.1, w ramach której w laboratoria AI doposażonych zostanie 12 tys. szkół podstawowych i 4 tys. szkół ponadpodstawowych.

  2. szkolenia nauczycieli w zakresie sztucznej inteligencji /zastosowań AI w metodyce nauczania/ wiedzy na temat AI:

    3. - w ramach obecnej perspektywy finansowej 2021 – 2027 w projekcie programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS) zaplanowano szkolenia dla 11 tys. nauczycieli. Szkolenia będą oparte m.in. na doświadczeniach projektu pilotażowego, AI4Youth, zrealizowanego przez Konsorcjum Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego oraz Software Development Academy działających na rzecz Ministerstwa Rozwoju i Technologii.

Program AI for Youth jest autorskim, globalnym programem firmy Intel, mającym na celu zwiększenie świadomości cyfrowej, zwłaszcza w zakresie sztucznej inteligencji oraz promowanie kompetencji przyszłości wśród młodzieży. Szacunkowy koszt przedsięwzięcia to ok. 11 mln zł. Termin realizacji 2023 – 2025 r.

Ponadto, w związku z coraz większą popularnością takich narzędzi, jak ChatGPT, Ministerstwo Edukacji i Nauki opracowało poradnik dla nauczycieli „Chat GPT w szkole - szanse i zagrożenia”. Poradnik ten został opublikowany na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej (ZPE) prowadzonej przez MEiN .

W Ministerstwie Edukacji i Nauki funkcjonuje również zespół, którego zadaniem jest analiza możliwości wykorzystania sztucznej inteligencji w edukacji oraz:

  • wypracowanie rekomendacji oraz przygotowanie wsparcia dla uczniów oraz nauczycieli w obszarze technologii wykorzystujących aspekty sztucznej inteligencji;
  • wsparcie realizacji Polityki dla rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce;
  • wsparcie rozwoju umiejętności cyfrowych uczniów i nauczycieli w obszarze sztucznej inteligencji.

W skład zespołu wchodzą m.in. przedstawiciele firm technologicznych, uczelni, instytutów badawczych oraz organizacji pozarządowych.

Jednocześnie w niedługim okresie ma zostać powołana rada, która będzie się zajmować analizą wykorzystania sztucznej inteligencji w nauce.

W Instytucie Badań Edukacyjnych - jednostce nadzorowanej przez Ministra Edukacji i Nauki utworzono z kolei Zakład Edukacji Medialnej I Sztucznej Inteligencji. Zgodnie z regulaminem, do zadań zakładu należy m.in.:

  1. prowadzenie badań nad poziomem edukacji medialnej w polskim systemie edukacyjnym (stan, diagnoza, perspektywy rozwoju),
  2. prowadzenie badań i analiza wpływu nowych mediów, technologii informacyjno-
  3. komunikacyjnych oraz technologii sztucznej inteligencji na proces edukacji i sposoby przekazywania wiedzy,
  4. prowadzenie badań nad szansami i zagrożeniami płynącymi z wykorzystania nowych mediów, technologii informacyjno-komunikacyjnych oraz technologii sztucznej inteligencji przez uczniów i nauczycieli,
  5. prowadzenie badań nad poziomem i jakością kompetencji z zakresu wykorzystania sztucznej inteligencji przez uczniów, nauczycieli i społeczeństwo,
  6. współpraca z instytucjami z szeroko rozumianej branży medialnej oraz sztucznej inteligencji w celu wzmocnienia kompetencji medialnych i cyfrowych w społeczeństwie,
  7. współpraca ze szkołami, jednostkami naukowymi, instytucjami publicznymi i pozarządowymi w celu opiniowania, opracowywania, wdrażania programów nauczania z zakresu edukacji medialnej i technologii sztucznej inteligencji,
  8. tworzenie i wdrażanie metod, środków, narzędzi i programów edukacyjnych opartych o technologie cyfrowe i sztucznej inteligencji do wykorzystania w procesie edukacji,
  9. opracowywanie i wydawanie materiałów dydaktycznych (w formie tradycyjnej i cyfrowej), takich jak podręczniki, filmy edukacyjne, gry internetowe, symulatory, aplikacje z elementami sztucznej inteligencji i rzeczywistości rozszerzonej i innych narzędzi, ukazujące nowe media i technologie sztucznej inteligencji jako przedmiot, ale i narzędzie nauczania w procesie edukacyjnym.

Kwestie, dotyczące wykorzystania AI w procesie kształcenia w polskich szkołach, są częściowo uwzględnione w Polityce dla rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce , ale planuje się również uwzględnić to zagadnienie w przygotowywanej Polityce Cyfrowej Transformacji Edukacji w Polce.

Jeśli chodzi o obszar szkolnictwa wyższego i nauki, to należy wskazać, że Minister Edukacji i Nauki, na podstawie art. 404 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, w dniu 30 maja 2023 r. zlecił Uniwersytetowi Medycznemu w Lublinie, Uniwersytetowi Przyrodniczemu w Lublinie oraz Politechnice Lubelskiej realizację zadania pn. Lubelska Unia Cyfrowa - Wykorzystanie rozwiązań cyfrowych i sztucznej inteligencji w medycynie – projekt badawczy” w latach 2023-2026.

Zadanie pn. „Lubelska Unia Cyfrowa - Wykorzystanie rozwiązań cyfrowych i sztucznej inteligencji w medycynie – projekt badawczy” zostało opracowane wspólnie przez trzy lubelskie uczelnie wyższe: Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Politechnikę Lubelską oraz Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie i stanowi koncepcję rozwoju Lubelskiej Unii Cyfrowej zawiązanej w 2021 r., której są partnerami.

Głównym celem ww. zadania jest opracowanie modelu teoretycznego prowadzenia badań naukowych z wykorzystaniem nowoczesnych technologii, rozwiązań cyfrowych i sztucznej inteligencji (AI) w medycynie na przykładzie okulistyki przy wykorzystaniu potencjałów 3-ch lubelskich uczelni funkcjonujących w ramach Lubelskiej Unii Cyfrowej, wraz z jego przetestowaniem i wdrożeniem, zwanym dalej Zadaniem. Realizacja Zadania ma unikatowe i doniosłe znaczenie dla rozwoju nauki, dydaktyki i misji społecznej trzech lubelskich uczelni na arenie regionalnej, krajowej i międzynarodowej.

Celami szczegółowymi są:

1) wzrost wykorzystania cyfrowych rozwiązań w zakresie medycyny,
2) podniesienie poziomu wykorzystania sztucznej inteligencji w medycynie,
3) stworzenie przestrzeni wspólnych działań dla lubelskich uczelni wyższych,
4) wsparcie wspólnych działań na rzecz transformacji cyfrowej regionu,
5) tworzenie systemów operacyjno-funkcjonalnych dla realizacji wspólnych programów badawczych, badawczo-rozwojowych oraz społeczno-gospodarczych,
6) rozwój potencjału badawczo – naukowego lubelskich uczelni.

Zlecone zadanie odpowiada na potrzebę rozwoju i implementacji innowacyjnych rozwiązań cyfrowych, telemedycyny i wykorzystania sztucznej inteligencji w naukach medycznych i stanowi kompleksowe rozwiązanie badające różne grupy pacjentów (cel główny zadania).

Z wyrazami szacunku

Przemysław Czarnek
Minister