czwartek, 31 października 2013 14:10
Działania na poziomie europejskim i krajowym w celu ochrony zagrożonych języków i odmian językowych w Polsce będą tematem konferencji organizowanej we wtorek, 5 listopada w Sali Kolumnowej w Sejmie przez Komisję Mniejszości Narodowych i Etnicznych oraz Biuro Analiz Sejmowych. Marszałek Sejmu Ewa Kopacz objęła to wydarzenie honorowym patronatem.
Do dyskusji zostali zaproszeni specjaliści w dziedzinie polityki językowej, planowania językowego, polityki mniejszościowej i socjolingwistyki, jak również działacze zajmujący się językami mniejszościowymi i regionalnymi. Będą oni debatować na temat obecnych przepisów oraz propozycji rozwiązań legislacyjnych, które mogą skutecznie przyczynić się do zahamowania procesu szybkiego i nieuchronnego wymierania języków stanowiących kulturowe dziedzictwo naszego kraju.
Jak zauważają organizatorzy konferencji, z krajobrazu językowego Polski zniknęły już takie języki i odmiany jak tatarski, armeno-kipczacki, słowiński, dialekty dolnoniemieckie, czeski Kotliny Kłodzkiej i nieistniejącego już Kucowa. Zagrożone rychłym wyginięciem są: jidysz, karaimski, resztki dialektów niemieckich (np. Śląska, Pomorza, Warmii i Mazur). W zapomnienie idą gwary i dialekty języka polskiego, gwary kaszubskie, poleskie i białoruskie, ukraińskie, podlaskie i łemkowskie, czeski z Zelowa, słowacczyzna Spisza i Orawy, dzukijska i suwalska gwara litewska, rosyjskie gwary ze staroobrzędowych wiosek Mazur i Sulwalszczyzny. Mniej zagrożone są jedynie standardowe odmiany języków: litewskiego, niemieckiego i ukraińskiego, ponieważ w ramach szkolnictwa mniejszościowego prowadzone jest nauczanie tych języków.
Według inicjatorów dyskusji w Sejmie, uznane na mocy ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym społeczności mogą liczyć na wsparcie swoich działań służących zachowaniu języków. Jednocześnie organizatorzy widzą potrzebę zastanowienia się nad objęciem niektórych odmian języków instytucjonalną pomocą w działaniach rewitalizacyjnych. Wskazują m.in. na takie rozwiązania jak ponowna ratyfikacja Europejskiej karty języków regionalnych lub mniejszościowych czy nowelizacja ustawy o języku polskim.
Uczestnicy konferencji przeanalizują też dotychczasowe osiągnięcia, strategie i postulaty dotyczące wsparcia i rewitalizacji uznanych języków mniejszościowych i regionalnych. Będą także zastanawiać się nad możliwością podjęcia takich działań wobec języków nieuznanych i nieobjętych polską polityką językową, zwłaszcza archaicznego germańskiego etnolektu Wilamowic, śląskiego kompleksu językowego, czy odmian gwarowych polszczyzny.
PROGRAM
godz. 10.00 Wprowadzenie
• poseł Miron Sycz, przewodniczący Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych
godz. 10.15 Europejskie standardy ochrony języków zagrożonych
• dr Tomasz Wicherkiewicz
godz. 10.35 Sukcesy i dylematy rewitalizacji języka kaszubskiego
• prof. dr hab. Cezary Obracht-Prondzyński
godz. 10.55 Jak chronić najsłabsze języki - panel dyskusyjny
• moderator: dr Tomasz Wicherkiewicz
• uczestnicy: dr hab. Olena Duć-Fajfer, dr Agata Kondrat, Mariola Abkowicz
godz. 12.15 Ginący język i kultura Wilamowic
• Tymoteusz Król
występ Regionalnego Zespołu Pieśni i Tańca WILAMOWICE
godz. 12.45 Jak chronić ginące gwary i dialekty
• prof. dr hab. Halina Karaś
godz. 13.05 Dyskurs nowych mediów a rozwój języków mniejszościowych i regionalnych
• dr Lech M. Nijakowski
godz. 14.00 Śląskie dylematy językowe
• prof. dr hab. Bogusław Wyderka
godz. 14.20 Śląskie dylematy językowe – panel dyskusyjny
• moderator: prof. dr hab. Bogusław Wyderka
• uczestnicy: dr hab. Katarzyna Kłosińska, dr hab. Roman Szul, dr hab. Jolanta Tambor
godz. 15.20 Propozycje zmian prawnych w zakresie ochrony języków zagrożonych
• prof. dr hab. Grzegorz Janusz
godz. 15.40 Podsumowanie i zakończenie
• poseł Miron Sycz, przewodniczący Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych
• dr Tomasz Wicherkiewicz